فراهنجاری معنایی در شطحیات احمد عزیزی (نافله‌ی ناز و یک لیوان شطح داغ)

فراهنجاری عدول از نرم خودکار و هنجار عادّی زبان است. نوع معنایی آن، گستره‌ی بسیار وسیعی دارد که در راستای جاودانگی بخشیدن به اثر با القای بار عاطفی بیش‌تر صورت می‌گیرد. محدود کردنش به صرف معنایی در این پژوهش، برای روشنگری آن می‌باشد. احمد عزیزی شاعر خوش‌ذوق و نویسنده‌ی توانای معاصر در شطحیاتش با فراهنجاری معنایی به روش‌های گوناگون و نوین، زبان را با بسامد بالا از یک‌دستی و همواری خارج کرده‌است. وی کوشیده است، تامعنااندیشی را که ساحتی غیرهنرمندانه دارد، در شطحیات خویش کنار بگذارد و زبان ادبی را از زبان هنجار و خودکار دور سازد. مایه‌های ناب ادبیّت و هنر در نثر عزیزی، چنان شعرش، تازه و به شیوه‌ای دیگر است، بهره‌گیری بهینه از تصاویر خیال، شکستگی الگوی «نوواژه هراسی»، ایجاد عاطفه، شور و پروردگی ترکیبات زیبای وی در کنار آفرینش‌های شاعرانه، ابهام هنری را در زبان نثر وی به اوج رسانده‌است؛ تا آن جا که خواننده در برخورد با این ترکیبات، با مکث در پی یافتن معانی پوشیده در پشت کلمات و عبارات است. این خروج از هنجار همیشگی زبان، چون ناخودآگاهانه و غیرعمدی است، چشمگیر و گوش‌نواز است. نگارنده در این مقاله کوشیده‌است تا به شیوه‌ی توصیفی- تحلیلی نشان دهد که احمد عزیزی چگونه با چیرگی بر ساحت پربار واژگان و در کنار هم‌خوانی فرم و معنا، هنرمندانه از هنجارهای زبان خودکار فاصله گرفته‌است.