نگاهی به استعاره‌های جسم در غزلیات مولانا

استعاره به عنوان یکی از عناصر زیبایی سخن، از راه‌های ظهور احساسات و عواطف ادیبان و شاعران در متن‌های ادبی محسوب می‌شود، به گونه‌ای که به خاطر ایجاز و مختصرگویی آن، مناسب‌ترین آرایة ادبی برای بیان این عواطف و احساسات به شمار می‌رود. غزل‌های مولانا، سرشار از استعاره‌هایی است که وی از طریق آن اندیشه‌های عرفانی را بیان کرده‌است. یکی از مفاهیمی که وی با توجه به مشرب عرفانی خویش، بدان پرداخته‌است، تن می‌باشد. آنچه مسلّم است؛ تن آدمی در متون عرفانی، همواره نگاه منفی عرفا را به خود داشته‌ و اغلب به نپرداختن و توجه نداشتن به آن توصیه کرده‌اند. از این‌رو، نوشتار حاضر بر آن است با رویکردی توصیفی-تحلیلی، ضمن بیان استعاره‌های تن در غزلیات شمس، رویکرد مولانا را در چرایی انتخاب این استعاره‌ها بیان کند. یافته‌های پژوهش، نشان از نگاه منفی مولوی به تن دارد؛ وی در این استعاره‌ها، متاثر از آبشخور فکری عرفانی خویش، تن آدمی را قفس، زندان و محبس، خر، حجاب و . . . می‌داند که پرداختن به آن، مانع رسیدن آدمی به کمال می‌شود، بنابراین، پیوسته مخاطبش را به شکستن این قفس و رها کردن خربندگی و رستگاری از زندان تن فرا می‌خواند.