اشکال گوناگون هنجارگریزی نحوی در شاهنامۀ فردوسی

یکی از دشوارترین شگردهایی که شاعران برای زدودن غبار آشنایی از زبان شعر به کار بسته اند، هنجارگریزی است. نگارندگان در این نوشتار کوشیده اند به بررسی هنجارگریزی نحوی در شاهنامۀ فردوسی بپردازند تا روشن سازند که وی تا چه اندازه از قواعد زبان معیار عدول کرده است و این هنجارگریزی با چه انگیزه ای صورت پذیرفته است. بررسی‌های به عمل آمده در این مقاله نشان می دهد فردوسی از روش هنجارگریزی نحوی در حد متعارفی بهره برده و بدین طریق زبان شعری اش را برجسته نموده است. این برجستگی در درجۀ نخست، مربوط به حوزۀ فعل و به ویژه مولفۀ قید و متمم بعد از فعل است که بیش ترین بسامد را نسبت به پدیده های دیگر به خود اختصاص داده است. او همچنین از سایر انواع هنجارگریزی نحوی نیز کم و بیش در راستای برجسته سازی شعر خود استفاده کرده است. فردوسی شاعری است که از همة امکانات و ابزارها برای هر چه بیشتر هنری کردن بیان و زبان خود استفاده می کند؛ یکی از عوامل اصلی توفیق این شاعر در شعر، همین بهره جویی زیبای او از زبان است.