معرفی و بررسی قصه تمیم بن حبیب‌الداری انصاری از نسخه جامع الحکایات

قصه از دیرباز در ایران شناخته شده بود و رکن اصلی ادبیات اخلاقی ما را تشکیل می‌دهد. قصه‌های مذهبی، قصه‌هایی هستند که محور اصلی و اندیشه مرکزی آن‌ها را عقاید دینی و مذهبی تشکیل می‌دهد. «قصه تمیم بن حبیب الداری انصاری و عجایباتی که بر سر او گذشت و احوالات او» از نسخه جامع‌الحکایات انتخاب شد تا ضمن معرفی داستان، بررسی شود. پرسش مقاله این است، اندیشه مرکزی و حرف اصلی قصه‌گو کدام است و آیا او توانسته پیام خود را از میان شاخ و برگ‌های تنیده شده در پیرامون آن برساند؟ در بررسی‌ها مشخص شد که، قصه‌گو با احاطه بر علوم قرآنی، گزیده‌ای از آیات را به مناسبت، به گوش مخاطب رسانده و رسالت آموزنده بودن قصه را به تمامی انجام داده است و بسیاری از پندهای کاربردی پیامبر اسلام را در قصه جای داده و برای رساندن پیام خود یک جهان موازی با جهان زمینی به تصویر کشیده است. جهان‌بینی داستان‌سرا بر تسلیم بودن مومن و ترساندن از عقوبت شک و تردید استوار است. پیام قصه مبنی بر غافل نبودن از یاد خدا و تردید نداشتن به گفته فرستاده او از جهان‌بینی نویسنده و از لابلای شاخ و برگ‌های تجسم و تخیل او پیداست. مخاطب با شنیدن این قصه نگاه دقیق‌تر و بهتری نسبت به جزییاتی که یک مومن باید بداند، درمی‌یابد. دانش، گمشده مومن است؛ آن را جستجو می‌کند و هرجا پیدا کند، آن را گرد می‌آورد. روش پژوهش این مقاله، توصیفی- تحلیلی است؛ اصل نسخه جامع‌الحکایات دیده شد و اطلاعات لازم از منابع کتاب‌خانه‌ای و پایگاه‌های اینترنتی جمع‌آوری شد.