تحلیل سبک شناسانۀ تفسیر قرآنِ کمبریج

تفسیر قرآن مجید، معروف به تفسیر کمبریج، بی‌تردید یکی از ارزشمند ترینِ آثار در بررسی جایگاه متون منثور در زبان‌ شناسی تاریخی و پژوهش ‌هایِ واژه ‌شناسیِ متون کهن است که در سال 1349 به همّت دکتر جلال متینی به چاپ رسیده است.تاریخ تالیف این کتاب با توجه به سبک و اسلوب نگارش، اواخر قرن چهارم یا اوایل قرن پنجم و متعلق به عصر سامانیان می نماید و نوع نثر آن مرسل و ساده (سبک خراسانی یا نثر دورۀ اوّل) است. تفسیر قرآن کمبریج به عنوان یکی از متون نثرکهن دارای ویژگی های زبانی، آوایی، صرفی و نحویِ متنوّع و بعضاً مشترک با دیگر متون کهن است و از نظر اشتمال بر کهن واژگان زیبا و اصیل و دست نخوردۀ فارسی، قابل قیاس با هیچ یک از متون قرآن کهن نیست و از این نظر با بسیاری از شاهکارهای ادب فارسی برابری می کند. در این جستار ضمن معرّفی مختصر تفسیر قرآن کمبریج و مولّف آن ، تحقیق مبسوطی در زمینۀ سبک ، شیوۀ ترجمه و اسلوبِ نگارش آن در سه سطح زبانی، ادبی و فکری به دست داده شده است و با مثال های متعدد ، ارزش این کتاب در ارائه مطالب متنوع علمی و به دست دادنِ انبوهی از دانشواژه هایِ دیرینه سال با بارِ معناییِ گوناگون در زمینه مباحث'گیاه شناسی ، جانور شناسی، مردم شناسی، تفسیر، جغرافیا، طب، لغت، بلاغت و فنون ادبی، ملل و نحل، نجوم و نحو' تبیین و بازنمود شده است. این مقاله به شیوه توصیفی و تحلیلی نگاشته شده و روش گردآوری اطلاعات آن مبتنی بر ابزار کتابخانه ای است.