روایت و جایگاه آن در ادبیات و هنر عرفانی

تحلیل و بررسی کانون روایت و شگردهای روایی در آثار داستانی، استعدادها و قابلیت‌هایی را نشان می دهد که به کشف ساختار منسجم و دقیقی از روایت اثر منتج می گردد؛ بر همین اساس، تشخیص گوناگونی کانون‌های دید، شکل‌های مختلف ارتباط راوی با کانون‌ساز و زاویه دید از اهمیت فراوانی برخوردار است. به نظر پژوهشگران منشا روایت‌‌هایی که از جهان وجود دارد عواملی مانند اساطیر، ادیان، تاریخ، ادبیات و یافته‌های علمی است. بعضی از نظریه‌پردازان باور دارند که نخستین روایت‌ها از اساطیر سرچشمه گرفته‌اند. روایت‌های اساطیری سعی داشتند چیستی و چرایی جهان را برای انسان توضیح بدهند. بسیاری از محققان انسان را ذاتاً حیوانی قصه‌گو می‌دانند که می‌کوشد هر چه را که پیرامونش وجود دارد در قالب داستان بریزد تا آشفتگی‌ها و پراکندگی‌های دنیایش را سر و سامان بدهد. گروهی نیز معتقدند نیاز ناگزیر ما به ارتباط انسانی، موجب شده که داستان‌گویی بخش جدایی‌ناپذیری از هویت انسانی شود. انسان با داستان دنیایی پیدا می‌کند که می‌تواند آن را با دیگران به اشتراک بگذارد. یکی از انواع تکنیک‌های روایی که می‌توان بر اساس آن توانمندی‌های داستان‌پرداز را در شکل‌دهی به ساختار و نظام روایی اثر داستانی سنجید، نظریه کانون روایت ژرار ژنت است که در آن به بررسی دو مقوله وجه و لحن روایت پرداخته می‌شود. در این پژوهش که به شیوه استقرایی به بررسی گونه‌های مختلف کانون دید از نظر ژرار ژنت پرداخته می‌شود.