تبیین معیارهای معماری اسلامی در طراحی فضاهای دانشگاهی

جامعه ی اسلامی و نهادهای متولی برقراری آن به منظور فراهم نمودن شرایط رسیدن به هدف نهایی انسان که همان تقرب الهی و اصولی که منتسب به زمان ظهور و دوران حکمرانی امام عصر (عجل الله تعالی فرجه الشریف) باشد نیاز به زمینه سازی بسترهای مناسب مکتب اسلام و حیات آرمانی انسان کامل دارد. نظام دانشگاهی نیز به دلیل داشتن قابلیت های مختلف علمی، پژوهشی و توسعه آفرین جوامع به مثابه سرمایه های اجتماعی تمدن ساز از شاخص های پیش برد این مهم محسوب می شود. در این رابطه دانشگاه به عنوان دستگاه انسان سازی جامعه، بایستی صحیح حرکت کند و انسان متناسب با هدف‌های جمهوری اسلامی بسازد. بنابراین به کارگیری الگوهای معماری اسلامی برپایه ی فرهنگ غنی اسلامی و احیای تفکر حاصل از آن در کنار توجه به عناصر و اجزای محیط های دانشگاهی ضروری به نظر می رسد. بر این اساس هدف تحقیق شناسایی مبانی، اصول، ارزش ها و روش های الگوهای معماری اسلامی و تاثیر متغیرهای موثر حاصل از آن در کیفیت فضایی محیط های دانشگاهی است. بنابراین تحقیق حاضر کیفی است و با روش تحقیق توصیفی – تحلیلی و براساس مطالعات کتابخانه ای به تجزیه و تحلیل و بررسی اطلاعات مربوط می پردازد. نتایج تحقیق نشان می دهد ویژگی های کالبدی مراکز دانشگاهی با به کارگیری الگوهای معماری اسلامی می تواند هم از لحاظ فرهنگی و هم از لحاظ هویت بناها برای نسل های آینده به هدف متعالی خود که بسترسازی حیات طیبه دانشجویان برای ارتباط و مشارکت در پیشبرد جامعه ی اسلامی و تعالی امنیت و آسایش فردی و اجتماعی دانشجویان باشد دست یابد. از سوی دیگر یافته ها نشان می دهد ارزش الگوهای معماری اسلامی – ایرانی به حدی است که حتی در مراکز علمی کشورهای غربی نیز به کارگرفته شده-اند در حالی که از ریشه های اصلی الگو های حاصل از آن در هیچ منبع و استناد علمی اشاره ای نشده است. از جمله اصول معماری اسلامی: توحید، تعادل، تشابه، عبادت، حد و مرز و حجاب و ... مدنظر قرار دارند.