تبیین رویکردهای مکان‌محور و روانشناختی در طراحی فضای باز دانشگاهی (مورد مطالعه: دانشگاه‌های غرب کشور)

در سال های اخیر، جمعیت قابل توجه دانشجویان در ایران، توجه ویژه ای را به مساله آموزش در دانشگاه‌ها و فضاهای آموزشی موجب شده است. یکی از مسائل مهم برنامه ریزی برای طراحی فضاهای آموزشی، فراهم آوردن زمینه‌های رشد خلاقیت و سرزندگی در فضاهای باز جمعی است. امروزه فضاهای باز دانشگاهی بخشی جدایی ناپذیر از فضاهای کالبدی آموزشی آن است و در برآورده ساختن نیازهای اجتماعی و فردی دانشجویان نقش اساسی و مهمی ایفا می‌نمایند، و بخش عمده ای از زمان و محیط قرارگیری روزمره دانشجویان را به خود اختصاص می دهند. هدف اصلی این پژوهش تبیین رویکردهای مکان‌محور و روانشناختی در طراحی فضای باز دانشگاهی می‌باشد. تحقیق حاضر با تاکید بر بهره‌گیری از قابلیت های محیطی موثر بر ذهن و رفتار انسان، در صدد دستیابی به اصول طراحی فضاهای باز دانشگاهی است. در این خصوص، پرسش اساسی این است که چه سلسله مراتبی از فعالیت‌ها، فرم و ساختار اجزاء در فضای باز دانشگاهی بر افزایش سرزندگی و تعاملات اجتماعی دانشجویان موثر است؟ نتایج آزمون انجام شده از دیدگاه متخصصین نشان می دهد (بعد اجتماعی، بعد کالبدی، بعد طراحی و بعد روانشناسی محیط) درباره فضای باز محیط دانشگاهی حائز اهمیت بوده، همچنین نتایج دیدگاه‌های کاربران نیز نشان داد که؛ حضور طبیعت و محیط سرزنده، آسایش محیطی و روانی، اجتماع پذیری، شکل‌گیری رفتار انسانی، انعطاف پذیری فضا، عناصر محیطی و تنوع مبلمان، تنوع فضایی و دسترسی پذیری، از مهم‌ترین مولفه‌های طراحی فضای باز اجتماع پذیر دانشگاهی می‌باشد، که با توجه به رابطه خلاقیت و سرزندگی، احساس سرزنده بودن را افزایش داده و سطح تعاملات اجتماعی در بین کاربران بالاتر می‌رود.