ردپای سرما و زمستان در ساختار اجتماعی و آئینی هورامان

مدت زمان فصل سرما در سرزمین هورامان، به علت شرایط سرد و سخت جغرافیایی، بسیار طولانی تر از دیگر مناطق فلات ایران است. همین مسئله موجب شده تا ساختار اجتماعی در تقابل با مفهوم سرما و زمستان، نوع زیستن، تولیدات و مصنوعات، ارتباطات اجتماعی و هستی شناسیِ مختص به خود داشته باشد. تمرکز بیشتر مردم در فصل سرما در مکان هایی چون مساجد، دیوه خان ها و در منازل و عدم وجود دسترسی به شهر برای تامین امکانات عمومی، موجب شده تا زمستان و سرما نقشی کلیدی در حیات اجتماعی مردم هورامان داشته باشد. به طوری که این مفهوم در نوع معماری منطقه، غذاها، خشک کردن و ذخیره میوه های فصل سرد، پوشش و حتی آئین ها و مناسک این منطقه هم بازتاب داشته است. وجود سبک معماری خشکه چینی، جایگاه خورشید در انتخاب محل استقرار، تناول و ذخیره غذاهای دارای طبع گرم، نوع باغداری وابسته به میوه های فصل سرد، پوشش های پشمی و آئین هایی چون شه وچله، بیله ندان و پیرشالیار نمونه هایی اند از اهمیت سرما در شکل گیری فرهنگ زمستان و مفاهیم و معانی اجتماعی و دینی آن در منطقه. نتایج این تحقیق مبین این ادعاست که درک فرهنگی و سویه های هستی شناختی در تقابل با سرما و زمستان سردِ این منطقه، نقش کلیدی ای در توسعه مناسبات اجتماعی و دینی، اقتصادی و زیستی این منطقه داشته است که شاید در مناطق دیگر ایران بدین شکل مورد توجه نبوده باشد