آسیاب های آبی و نقش آن ها در تداوم و تحول زیستی منطقه کوهستانی هورامان

آب به عنوان یک عنصر ضروری برای زندگی بشر و بقای اکوسیستم، در سراسر تاریخ به صورت یک مسئله مهم و آشکار درآمده است. شواهد تاریخی و باستان شناختی نشان می دهد که مدت هاست مردم اهمیت مدیریت و کنترل آب را در جوامع گذشته درک کرده اند. هورامان به عنوان یک منطقه کوهستانی که دارای سکونتگاهای کهن از گذشته های دور تا عصر حاضراست، شواهدی از مدیریت آب با ایجاد آسیاب های آبی در آن مشاهده می شود که حکایت از برهمکنش انسان و محیط دارد. بنابراین آسیاب های آبی یکی از گونه های مختلف و شاخص معماری ایرانی است که ارتباط مستقیمی با زندگی اجتماعی و اقتصادی ساکنان گذشته منطقه کوهستانی و صعبالعبور هورامان داشته است. این پژوهش، با هدف بررسی و شناخت آسیاب های آبی به عنوان فرهنگ مادی شاخص به جای مانده در منطقه مورد مطالعه می پردازد تا به این پرسش ها پاسخ دهد: 1- آسیاب های آبی منطقه هورامان دارای چه فرم و ویژگی های معماری هستند؟ 2- آسیاب های آبی هورامان چه نقشی در تداوم و تحول زیستی منطقه، طی ادوار گذشته داشته اند؟ برآیند پژوهش، نشانگر این مسئله است که آسیاب های آبی منطقه هورامان به نوعی در مدیریت و کنترل آب در دره های عمیق کوهستانی نقش داشته اند و با استفاده از مصالح بومی و محلی ساخته و پرداخته شده اند. براین اساس با استفاده از این مدیریت آب و ساختن آسیاب های آبی در منطقه کوهستانی هورامان در درجه اول تداوم سکونت و استقرار و تعامل و سازش انسان با محیط و ارتباط منطقه ای و فرا منطقه ای را به دنبال دارد و این تداوم سکونت با استفاده از مدیریت آسیاب های آبی در منطقه هورامان، چرخه اجتماعی – اقتصادی را به وجود آورده که تداوم زیست و معیشت پایداری را برای مردمان گذشته فراهم نموده است. روش تحقیق پژوهش حاضر به صورت توصیفی – تحلیلی و گردآوری اطلاعات میدانی و کتابخانه ای صورت پذیرفته است