سیمای خانواده در آیینه مثل‌های هورامی

ادبیات فولکلور واقعیت‌های فرهنگی، باورهای اجتماعی و ذهنیت نهادینة جامعه را نمایان می‌کند و مثل‌ها بخشی از ادبیات شفاهی است که می‌توان قوانین و هنجارهای جامعه را در لابلای آن درک کرد. خانواده اولین و کوچکترین اجتماعی با ساختار و نظامی ویژه است که بخشی از آن در قالب مثل‌ها بازتاب یافته‌است. مثل‌های هورامی بازتاب فرهنگ مردم این منطقه هستند که پیوندی ناگسستنی با زندگی آن‌ها دارند و از رویکردهای زندگی آن‌ها سرچشمه گرفته‌اند. نوشتار حاضر سیمای خانواده را در مثل‌های هورامی با رویکردی توصیفی- تحلیلی بررسی کرده و ذهنیت فرهنگی مردم هورامان را به مسالة جنسیت در نظام خانواده نشان داده‌است. دستاورد پژوهش نشان می‌دهد، اندکی از مثل‌های هورامی نگاهی سازگار به جنسیت دارند، امّا ذهنیت غالب مثل‌های این منطقة جغرافیایی بیانگر باورهای ناسازگار در مورد زنان و زنانگی آن‌هاست، چنانکه می‌توان گفت: مثل‌های هورامی با زن و زنانگی ستیهندگی دارند که مفاهیمی مانند تبعیض جنسیتی و ناچیز شمردن آنان است. ویژگی‌هایی مانند اقتدار، رازداری، شهامت، تامین معیشت، دانایی و رزم‌آوری شاخص‌های مردانه است که زنان از آن کمتر بهره دارند، امّا مشخصه‌های اصلی زنان در این نگاه، کم‌خردی، انفعال، خمودگی و ضعف است