منظومه تاریخی - شفاهی خرسِ درویان به زبان هورامی (تصحیح، ترجمه و آوانگاری)

در سال‌های پس از جنگ جهانی دوم، عبدالرحمن بیگ از اهالی روستای سلین از توابع هورامان تخت، با مایه گرفتن از حملة خرسی به باغات ییلاق درویان، منظومة خرس درویان را سرود. این خرس برای ماه‌ها پی در پی به کندوهای عسل و مزارع حمله می‌کرد و زندگی روزانه را برای مردم سخت کرده بود. اطلاعات این منظومه، برای تاریخ اجتماعی و زندگی روزانة مردم هورامان و به ویژه اهالی ییلاق درویان و نحوة ارتباط و تعامل آن‌ها با محیط زیست منبع ارزشمندی است. منظومۀ خرس در دهه‌های پس از جنگ جهانی در محافل فکری هورامان و کردستان به حدی تاثیر‌گذار بود که برخی محمد رضا شاه پهلوی و خوانین و بیگ‌‌زاده‌های هورامان را که پیوسته مردم را تاراج می‌کردند، نمادی از خرس و گرگی که شاعر از آن در شعر نام می‌برد، دانسته و این بار با این نیت شروع به بازخوانی منظومه کردند. در پی این، خواندن منظومه ممنوع شد، طوری که برای سال‌ها، منظومه از یاد‌ رفت. اما منظومه بارها از رادیو بغداد خوانده شد. پس از پیروزی انقلاب، منظومۀ خرسِ درویان به برنامة هورامی رادیو مریوان راه یافت. این منظومه پیش از این به صورت شفاهی بوده و در این مقاله برای نخستین بار به بررسی جوانب مختلف منظومه و تصحیح، ترجمه و آوانگاری آن پرداخته می‌شود