اورامان در نیمه نخست هزاره اول قبل از میلاد

هورامان از مناطق بسیار کهن تاریخی است که از روزگاران پیشا آریایی تا زمان ورود آریائیان دارای تاریخی کهن است، لذا ساکنان آن پیشینه ای کهن از مناسبات خارجی با سرزمین بین النهرین و تمدنهای کهن آن دارند. یکی از این تمدنهای کهن، آشوری ها هستند. آشوری ها در بین النهرین شمالی و در غرب دامنه های زاگرس نیرویی بلامنازع محسوب می شدند و توانسته بودند قلمرو خود را از جانب شمال تا سوریه و فلسطین در کنار دریای مدیترانه بگسترانند. آنان همیشه در فکر به دست آوردن سرزمینهای شرقی بودند و بارها به این سرزمین حمله کردند. شاید بتوان مهم ترین دلایل حمله آشوری ها را ابتدا تضمین حدود و مرزهای خود، تسلط بر راه های تجاری، تصاحب ثروت مادها، اسیر کردن مردان ماد برای گسترش ارتش و بدست آوردن اسب برای ارابه های جنگی و بخصوص سواره نظام ارتش دانست. این پژوهش بر اساس روش های توصیفی و تحلیلی با اتکاء به منابع و تحقیقات باستانشناسی و شواهد تاریخی در صدد ترسیم مناسبات میان مردمان زاگرس مرکزی و منطقه هورامان با تمدن آشوری در هزاره اول قبل از میلاد است، لذا در این نوشتار تلاش می شود بر اساس منابع مطالعاتی و آثار به جای مانده، تصویر روشنی از وضعیت منطقه در نیمه اول هزاره اول ق.م ارائه شود.مهمترین دانش ما از وضعیت زاگرس مرکزی در نیمه اول هزاره پیش از میلاد، بر پایه منابع آشوری است که نشان می دهد در سرزمینهای شرقی، حکومت واحدی وجود نداشت و امراء و کدیوران متعدد آن، پیوسته با یکدیگر در جنگ به سر می بردند و در این میان پادشاهان آشور از این اختلافات استفاده کرده و ایالات و روستاهای آنرا مورد تاخت و تاز قرار دادند؛ اما همین حملات آشور موجب شد تا حاکمان زاگرس با تشکیل حکومت واحد در مقابل حملات آشور مقاومت کنند و پس از مدتی قدرت نظامی آنان به حدی رسید که توانستند با کمک دولت بابل، دولت آشور را از صحنه روزگار محو کنند و به قدرت اول منطقه مبدل شوند. منطقه اورامان امروزی بخش بزرگی از زاگرس مرکزی را تشکیل می دهد که در برهه زمانی مذکور، نقش ویژه ای داشته است و این پژوهش به این امر می پردازد.