ادبای هورامان؛ وارث و حافظ زبانی کهن

هورامان، منطقه‌ای کوهستانی در جنوب غربی کردستان و شمال غربی کرمانشاه شامل بیش از هفتصد روستا و شهرستان است که قدمت آن به دوران پارینه‌سنگی میانی برمی‌گردد. ساکنان هورامان از هزاره‌های پیشین تا امروز با حکمرانی بی‌چون و چرای محیطْ‌محور خود، موجب خلق میراثی نامیرا شده اند که در هیبت جهانی از معماری، اسطوره، عرفان، زبان، لباس و اخلاق، قامت برافراشته است. آنها با زبان کردی هورامی سخن میگویند و دارای آیین‌های باستانی و مذهبی و خاستگاه تصوف و موسیقی‌اند.گویش هورامی نه تنها از قدیمی‌ترین لهجه‌های زبان کردی است، بلکه از اصیل‌ترین لهجه‌های آریایی نیز می‌باشد. زبان اوستایی و پهلوی که از زبانهای قدیمی ایران‌ند با این زبان قرابت دارند. این قرابت گاهی به حدی است که افرادی که به کردی هورامی مسلطند می‌توانند تا اندازۀ زیادی از متونِ سنگ‌نوشته‌ها و پوست‌نوشته های دوران باستان سر درآورند. هورامی یک زبان مستقل است که دارای قواعد دستوری و غنای کامل در کلمات و اصوات می‌باشد و با وجود تغییرات و دوران تاریخی از کیفیت و روانی آن کاسته نشده و در فراوانی و کوتاهی واژگان و جملات، یک زبان پربار و قاعده پذیر است. گویش هورامی دارای ویژگی های منحصربفرد و ممتازی است که به واسطه همین ویژگی ها بسیارند شعرا و نویسندگان کرد زبان از هر منطقه و با هر گویش محلی که اشعار و قصاید خود را بدین زبان سروده و تقدیم خوانندگان خود کرده اند. این پژوهش میکوشد تا ضمن معرفی برجسته‌ترین مشاهیر ادبی هورامان و آثارشان، قدمی کوچک را در شناساندن جایگاه ارزنده این زبان به مخاطب بردارد تا از این طریق، شوق و گرایش پژوهشگران در معرفی هر چه بیشتر نام‌آوران فرهنگ این منطقه به جهان و جهانیان برانگیخته شود. گفتنی است روش تحقیق، عمدتاً کتابخانه ای و در مواردی پرس‌و‌جوی میدانی بوده است