بررسی چگونگی حقوق حیوانات در عرفان و رابطه ی آن با تعریف مدرن

یکی از موضوعات مهم و چالش برانگیز در دوره ی معاصر، مساله ی محیط زیست و حقوق حیوانات است که در قالب قوانین حکومتی و هژمونی فرهنگی ترویج و گسترش یافته است. اما با آنکه این نظام حقوقی، تا حدودی نو و بدیع می نماید، اما در سرفصل ها و بخش هایی با حوزه ی عرفان و تصوف در پیوند بوده و عملا عرفا در گستره ی نظام اندیشگانی خود، در باب حقوق حیوانات، چه بصورت عملی و چه نظری، تاکید و به آن التزام داشته اند. لذا این پژوهش با تکیه بر داده های متون عرفانی، و به روش توصیفی- تحلیلی بر آن است که ردپای اندیشه ی عرفا را در مواجهه با طبیعت بویژه حیوانات ارزیابی کرده و با توجه به همسویی بخشی از این گفتمان در ادبیات کلاسیک با تعریفی که انسان مدرن از حقوق حیوانات ارائه داده است، به شاخصه و مرزهای مشترک و وجوه تفارق و حتی تقابلی آن دو رویکرد دست یابد. از نتایج این پژوهش می توان به استیلای رویکرد حق محور در مکتب عرفانی و دوره ی مدرن اشاره داشت که حفظ حقوق حیوانات را در ذیل مقوله ی کرامت و اخلاق لازم و ضروری می داند و در سه شاخه ی بنیادین باور به اصل مالکیت، زیست در نظام برتر و قانون مکافات و بازگشت قابلیت تقسیم بندی دارد. علاوه بر این ها، نیروی بازدارنده در عرفان بر خلاف قانون در دوره ی مدرن، امری اعتقادی و اخلاقی خواهد بود.