نظرگاه دانشجویان تحصیلات تکمیلی درباره مالکیت معنوی در گزارش های علمی

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی نظرگاه دانشجویان تحصیلات تکمیلی درباره مالکیت معنوی در گزارش های علمی انجام شد. روش شناسی: پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر نوع روش؛ توصیفی- همبستگی می باشد. جامعه آماری شامل کلیه دانشجویان دانشگاه سراسری و کشاورزی منابع طبیعی گرگان را شامل میشوند که با توجه به همه گیری کرونا و عدم دسترسی به کلیه دانشجویان تعداد 200 نفر به عنوان حجم نمونه آماری به روش نمونه گیری در دسترس و داوطلبانه انتخاب میشوند. برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه های استاندارد پرسشنامه نگرش دانشجویان به مفهوم مالکیت معنوی مارویک و همکاران (2010)؛ آگاهی دانشجویان با مفهوم مالکیت معنوی جمشیدی بروجردی که در سال 93 و ابوالفتحی ممتاز و همکاران در سال 1396؛ رفتار و نوع عدم رعایت مفهوم مالکیت معنوی دانشجویان ضیائی و زمانی(1395) و راهکار جهت افزایش آگاهی و تمایل دانشجویان به رعایت حق مالکیت معنوی محمدحسین پور در سال 1396) استفاده و توسط نرم افزارspss21 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: نتایج نشان داد که میانگین میزان نگرش و مولفه های آن که شامل(نگرش منفی به سرقت علمی؛ نگرش مثبت به سرقت علمی؛ کنترل درک شده و نرم انتزاعی/هنجارهای انتزاعی) و آگاهی دانشجویان تحصیلات تکمیلی از مفهوم مالکیت معنوی گزارش های علمی در وضعیت مناسبی قرار ندارند. بدین معنی که دانشجویان تحصیلات تکمیلی نگرش مثبتی به رعایت مفهوم مالکیت معنوی نداشته اند. آنها اینگونه بیان می کنند که اطلاعات کافی در خصوص حق مالکیت معنوی نداشته و از سویی براین باورند که نادیده گرفتن حق مالکیت معنوی، انجام سرقت علمی و کپی برداری آثار دیگران قابل توجیه بوده و غیر اخلاقی نبوده و عدم پیروی از حق مالکیت معنوی را نادرست قلمداد نمی کنند. همچنین بررسی رفتار و نوع عدم رعایت مفهوم مالکیت معنوی دانشجویان تحصیلات تکمیلی بیانگر آن بود که 'رونویسی متنی از مقاله / کتاب بدون تغییر با ذکر منبع (متن مذکور را داخل گیومه نمی نویسیم)'؛ 'رونویسی تمام محتویات وب سایت ها در تکالیف / مقالات بدون ذکر آن در قسمت منابع' و 'آگاهی از پایان نامه ای انجام شده یا در حال انجام در سایر دانشگاهها و ارائه آن به عنوان پایان نامه ای جدید' به عنوان سه بعد رفتاری مهم و در اولویت ابتدایی دانشجویان می باشند. در صورتیکه یافته ها حاکی از آن بود که از نظر میزان آگاهی و رفتار و نوع عدم رعایت مفهوم مالکیت معنوی دانشجویان دختر و پسر تفاوتی وجود ندارد. نتیجه گیری: نتایج پژوهش حاضر حاکی از این است که آگاهی دانشجویان از مفهوم مالکیت معنوی کم بوده و نگرش منفی نسبت به این موضوع ندارند. بنابراین باید به دانشجویان آموزش های لازم داده شود و مشخص گردید که براساس دیدگاه دانشجویان عواملی همچون 'عدم اجبار دانشجویان برای انجام تکالیف فراتر از توانایی آنها' ؛ ' عدم اجبار دانشجویان برای چاپ مقاله' از مهم ترین راهکارهای اصلی مقابله با عدم رعایت حق مالکیت معنوی می باشند.