بررسی روش «طبری» در مواجهه با اختلاف قرائات در تفسیر «جامع البیان فی تاویل القرآن»

طبری در تفسیر جامع البیان ضمن ذکر اختلاف قرائت ها در ذیل هر آیه ای که اختلاف قرائت در آن وجود دارد، به نقد، بررسی و در نهایت ترجیح یک قرائت با توجه به معیار خود می پردازد. این مطالعه با روش تحلیل محتوا و با تکیه بر منابع کتابخانه ای به دنبال ردیابی شیوه برخورد طبری با اختلاف قرائات و هم چنین احصاء مهم ترین مبانی وی در ترجیح قرائات است. مهمترین شیوه طبری در برخورد بار قرائت های مختلف عبارت است از: ترجیح قرائت باتوجه به مبانی، انتخاب دو نوع قرائت، توجیه قرائات، اجتهاد در قرائت، ذکر اختلاف قرائت بدون ترجیح. و هم چنین مهمترین مبانی صاحب جامع البیان در ترجیح قرائت های مختلف نیز عبارت است از: هماهنگی قرائت با رسم المصحف، هماهنگی قرائت با قواعد ادبیات عرب، توجه به سیاق در ترجیح قرائت، استناد به روایات در توجیه برخی قرائات، قرائت و اجماع اهل تفسیر، اجماع حجت، ترجیح قرائت معروف تر و مشهور تر، توجه به اجماع فقهاء، ترجیح قرائت فصیح، موافقت با قرائت اهل اسلام. طبری نخستین مفسری است که به اختلاف قرائات توجه کرده است در نتیجه تفسیر او یکی از منابع مهم در بحث قرائات می باشد.