روابط زوجین در قرآن براساس سیر نزول آیات

روابط زوجین در قرآن بر اساس سیر نزول آیات زینب روستایی* استاد ‌یار و عضو هیئت‌علمی دانشگاه علوم و معارف قرآن‌کریم شیراز، ایران سیده لیلا موسوی** دانشجوی کارشناسی ارشد علوم قرآنی، دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم شیراز، ایران چکیده یکی از موضوعات مهمی که در آیات قرآن از آن سخن به میان آمده است در خصوص روابط انسان‌ها در برابر یکدیگر است، و از آنجایی که از نظر اسلام کانون خانواده مورد توجه ویژه قرار گرفته است، لذا برای حفظ این مجموعه پروردگار در آیات مختلف به بیان روابط میان زوجین پرداخته است. با توجه به اینکه برای رعایت حدود یک موضوع ابتدا باید شناخت صحیح از آن مساله داشته باشیم، همین امر سبب شد تا به کشف روابط زوجین بر اساس ترتیب نزول آیات بپردازیم. در این خصوص در طول سالیان متمادی در زمینه روابط زوجین از نظر آیات قرآن، مطالب زیادی استخراج گشته‌است، اما توجه به این آیات بر اساس ترتیب نزول، کمتر مورد مداقه قرار گرفته است، حال آنکه خداوند برای نهادینه‌سازی یک فرهنگ و یا از بین بردن رفتار غلط در جامعه، از بیان یکباره و منع کردن به صورت یکجا پرهیز نموده و در عوض مطالب را به صورت نظم یافته و در بهترین زمان و فاصله ی مشخص نازل نموده‌است، تا افراد به تدریج خود را با آن عمل و یا ترک عملی وفق دهند، و با این روش خداوند به هدف خویش، که همان تربیت انسان ها به سوی کمال بوده است، با روشی متناسب و موافق با فطرت بشری می‌رسیده است. با توجه به اهمیت روابط زوجین و همچنین اهمیت کشف این روابط به روشی صحیح، برای استخراج این مبانی بر آن شدیم تا از مسیر ترتیب نزول آیات آن ها را بررسی نمائیم، در طی این پژوهش مشخص شد که این آیات با نظم خاصی در حیطه‌ی روابط عاطفی و حقوقی زوجین، برای قبل و بعد از ازدواج، نازل شده اند، پس بر آن شدیم تا ارتباط میان آن‌ها را کشف نماییم، که در این خصوص به منظم و مرتبط بودن آیات، و پیگیری یک هدف خاص، دست یافتیم. بدین‌صورت که مشخص شد در مبحث آیاتی که مضمون عاطفی دارند، بحث با خلقت بشر و آرامش یافتن زوجین در کنار یکدیگر آغاز می‌شود و در ادامه به بیان احکام و مسائل مورد نیاز انسان‌ها در ارتباط با یکدیگر می‌پردازد و در نهایت با کسب اجازه کردن کودکان هنگام ورود به اتاق والدین پایان می‌پذیرد. و آیات حقوقی از نزدیک نشدن به زنا آغاز، و سرانجام با پرداخت کفاره در صورت اقدام به ظهار، به پایان می‌رسد. برای پیاده سازی صحیح این روابط در سطح جامعه، به فرهنگ سازی در این زمینه به همان روش ترتیبی که خود قرآن استفاده کرده است نیازمند خواهیم بود. *zeinabroostaee@yahoo.com **slmousavi69@chmail.ir