بررسی رابطه مطالعات دینی و فقه در حوزه نظام آموزش

چکیده: مساله اصلی در این مقاله، شناسایی وضعیت آموزش دین و مسائل فقهی در حوزه نظام آموزش در دوره معاصر می‌باشد. بدین لحاظ سعی شده تا ضمن معرّفی مراحل سه گانه (آموزش دین و مسائل فقهی برای دین‌داری، آموزش رفتارهای دینی و مسائل فقهی در جریان توسعه ، دین و مسائل فقهی آن به عنوان عنصر اصلی فرهنگ جدید) تحول آموزشی صورت گرفته در طی زمان بیان شده و به تفکیک سه نوع آموزش مسائل فقهی دین در حوزه نظام آموزش اشاره شود. حوزه جدید مطالعات دینی به عنوان بخشی از مطالعات فرهنگی تلاش دارد تا به آموزش مسائل فقهی دین روزمره و زیست دینی که متن زندگی اجتماعی و فرهنگی مردم را تشکیل می‌دهد و در نظام آموزش کمتر مورد توجه قرار گرفته است، توجه کند. بدین لحاظ ضرورت توسعه و پردازش به رشته مطالعات دینی در میان مجموعه رشته‌های علوم اجتماعی برای فهم تجربه دینی مردم دینی ایران همواره احساس می‌شود از این منظر است که مطالعه آموزش دین و دین‌داری می‌تواند تغییرات صورت گرفته در جامعه ما را تبیین و تفسیر نماید. با توجه به جایگاه نظام آموزش و تربیت اعتقادی در تحقق تربیت دینی، نظام سازی تربیت اعتقادی یک امر ضروری محسوب می‌شود. دانش فقه، در طراحی نظام آموزش و تربیت اعتقادی از طریق کشف و استنباط عناصر مختلف این نظام از جمله اهداف، اصول، مراحل و ساحات نقش بسزایی دارد. با نگاهی سیستمی به قواعد و تک گزاره های فقهی، خصوصاً فقه تربیتی می‌تواند اجزای مختلف این نظام آموزشی را استنباط و کشف نمود و به نظام سازی تربیت اعتقادی نائل آمد. مقاله حاضر با روش تحلیلی- توصیفی، با هدف نیل به نظام سازی تربیت اعتقادی از طریق آموزش ، به استنتاج «مراحل» و «اصول و روش‌های» نظام آموزش و تربیت اعتقادی پرداخته است. به علاوه با مراجعه به منابع فقهی می‌تواند اصول کلی ای را کشف و استنتاج نمود که فعالیت مربی را در نظام آموزش و تربیت اعتقادی راهبری می‌کند.