مطالعه تطبیقی دیدگاه آیتالله مصباح یزدی و شیخ رشید رضا در باره چگونگی آفرینش انسان از منظر قرآن

چگونگی پیدایش نخستین انسان، همواره کانون توجه اندیشمندان بوده است، این مقاله درصدد مقایسه دیدگاه علامه مصباح یزدی (ره) به عنوان یکی از برجسته‌ترین اسلام‌شناسان معاصر و شیخ رشیدرضا یکی از مدعیان جنبش اصلاحی عقل‌گرا، درباره چگونگی پیدایش نخستین انسان از منظر قرآن است تا پس از دست‌یابی به دیدگاه هر یک از این دو اندیشمند، اتقان و انطباق هر یک از دو دیدگاه با آیات قرآن ارزیابی شود؛ روش پژوهش در این نوشتار توصیفی-تحلیلی بر اساس مطالعه کتابخانه‌ای است. حاصل بررسی نشان می‌دهد که شیخ رشیدرضا با گرایش علمی و تاثیرپذیری از نظریات دانشمندان علوم تجربی، از سویی می‌کوشد با تاویل ظواهر قرآن، راه حلی برای تعارض ظاهر آیات با نظریه تکامل ارائه دهد و از سوی دیگر آیات قرآن را همسو با نظریه تکامل جلوه دهد؛ ولی در تلاش خود توفیق چندانی ندارد؛ اما از دیدگاه آیت الله مصباح نظریه تکامل تنها در حد یک فرضیه است و نمی‌توان به استناد آن از ظاهر آیات قرآن دست کشید؛ به نظر ایشان آیات قرآن با توجه به قواعد صحیح تفسیر قرآن به روشنی دلالت بر خلقت مستقل و مستقیم نخستین انسان از خاک دارد.