استفاده از هلالی آبگیر در پروژه‌های احیاء و اصلاح مراتع (مطالعه مروری)

مراتع به ­عنوان یکی از بزرگترین اکوسیستم ­های طبیعی کارکردهای فراوانی دارند؛ ولی امروزه با وجود بهره ­برداری بی­رویه و سوء مدیریت دچار نابودی و کاهش پتانسیل شده ­اند. در مناطق خشک و نیمه خشک ایران، معمولاً بارش‌ها به صورت رگباری، در زمان کم و با شدت زیاد اتفاق می‌افتند؛ همین امر دلیلی است بر لزوم اجرای پروژه‌هایی در جهت کنترل روان آب و ذخیره‌سازی نزولات جوی، کاهش فرسایش خاک و تقویت سفره‌های آب زیرزمینی. احداث چاله‌های هلالی شکل، گوراب‌ها، پیتینگ، تراس بندی، کنتورفارو و پخش سیلاب در مراتع از مهم‌ترین روش‌های جمع‌آوری آب باران تلقی می­شوند. هلالی آبگیر عبارتست ­از چاله­ هایی به ­شکل هلال یا نیم دایره به شعاع 5/1 متر و عمق 30-40 سانتی­متر که در امتداد خطوط تراز و عمود بر جهت شیب ایجاد می­شوند. هدف این تحقیق مروری است بر تحقیقات مرتبط با کاربرد هلالی­ های آبگیر در پروژه‌های احیا و اصلاح مراتع. در این مطالعه ضمن تشریح این پروژه، به بررسی ابعاد و ساختار آن، تاثیر هلالی آبگیر بر شاخص ­های پوشش گیاهی، خصوصیات و ویژگی­ های خاک و اثرات زیست­ محیطی آن با استفاده از مطالعه منابع مرتبط موجود پرداخته شده است. نتایج بررسی­ها حاکی از اثرات مثبت این سازه بر توان تولید پوشش گیاهی، تنوع و غنای گونه ای، خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک و توان ترسیب کربن در خاک و گیاه می­باشد. و درصورتی که به اصول ساختاری و شرایط احداث هلالی­ آبگیر به­ خوبی توجه شود، احداث این سازه بخصوص در مناطق خشک و نیمه­ خشک باعث بهبود شرایط و شاخص ­های پوشش گیاهی و همچنین بهبود شرایط زیست محیطی اکوسیستم می­شود.