دانش بومی منطقه گناباد در پیش‌بینی زمان وقوع بارش‌های رگباری بهاره

دانش بومی حاصل تجربیات بلند مدت انسان در طول زندگی در یک محدوده جغرافیایی است که در اثر آزمون و خطا بدست آمده است. یکی از مهمترین آنها در منطقه گناباد پیش­بینی وقوع بارش های بهاری در روزهای 6، 16، 26، 36، 46، 56 و 66 روز پس از اول فروردین است که اصطلاحاً شیشه نامیده می­شود. هدف این تحقیق بررسی وقوع رگبارهای بهاری در این روزهای خاص است. ابتدا مقادیر بارش ثبت شده در ماه ­های فروردین، اردیبهشت و خرداد طی دوره آماری 1372 تا 1399 مورد بررسی قرار گرفت و روزهای دارای رخداد بارش مشخص شد. برای این منظور مقدار بارش در هر واقعه شیشه، در یک بازه زمانی چهار روزه (دو روز قبل و دو روز بعد از هر شیشه) در نظر گرفته شد و کل این بازه به­ عنوان یک واقعه بارشی برای آن شیشه در نظر گرفته شد. سپس فراوانی وقوع رخدادهای بارشی در این روزهای خاص برای هر سال و کل دوره آماری محاسبه شد. نتایج حاصل نشان داد، فراوانی وقوع رگبار در شیشه شانزدهم به مقدار 7/60 درصد بیشترین فراوانی وقوع را داشته است. پس از آن شیشه چهل و ششم دارای 1/57 درصد فراوانی وقوع بوده است. کمترین فراوانی وقوع نیز مربوط به شیشه شصت و ششم به مقدار 7/10 درصد بود. سایر شیشه ­ها نیز فراوانی وقوع بین 3/39 تا 6/53 درصد داشته ­اند. بر اساس نتایج حاصل می­توان گفت دانش بومی در خصوص پیش­بینی و انتظار وقوع رگبارهای بهاره در منطقه گناباد قابل قبول است. این امر نشان دهنده توجه بالای پیشینیان و ساکنین بومی و محلی این منطقه به رخدادهای آب و هوایی است. وجود سیستم ­های فراوان سنتی جمع ­آوری آب مانند بندسارها، قنوات، آب انبارها و یخدان ­ها در این منطقه خود تایید کننده ویژگی مردم این منطقه و سازگاری با محیط­ های خشک و بیابانی از طریق بالا بردن دانش بومی در زمینه هیدرولوژی است.