بررسی تطبیقی حبسیات ناصرخسرو قبادیانی و ابوفراس حمدانی

حبسیه گونه‌ای ادبی در قالب شعر و به‌ندرت نثر، متضمن بیان حال و خاطرات و گزارش شاعر یا نویسنده از زندان است که معمولاً با شکایت و آرزوی رهایی همراه است این گونه ی شعری، بیان و شرح ناله های دردآلود و فریادهای تضرّع آمیز جان های فرهیخته ای است که به دلایل مختلف نظامی، سیاسی، اجتماعی و اعتقادی از یار و دیار خود،جدا شده اند و از ابتدایی ترین حقوق انسانی خویش، محروم گشته اند. به همین سبب، سرچشمه این نوع ادب را باید در احساسات راستین بشری جستجو کرد این ویژگی، نه تنها به ادبیات زندان، جذابیتی خاص بخشیده است،بلکه آن را فراتر از زمان و مکان، در قلب ادبیات زنده و ارزشمند انسانی، قرار داده است . در ادب فارسی شاعرانی همچون ناصر خسرو قبادیانی و مسعود سعد ، خاقانی و ... در این عرصه قلم زده اند. از این میان ناصر خسرو اگر چه در حبس بدان معنا شناخته شده نبوده است؛ امّا بنا بر توصیفات خود، یمگان را محبسی می انگاشته که سال های زیادی از عمر وی را بر باد فنا داده است. لذا به آن دسته از اشعار ناصر خسرو که در فضا و محیطی به نام یمگان سروده شده است «یمگان نامه» اطلاق می گردد. در ادبیات عرب، نیز از میان شاعرانی که، در این فنّ ادبی، هنرنمایی کرده اند، می توان از ابوفراس حمدانی و اثر معروفش به نام «رومیات » یاد نمود .در این پژوهش با نگاهی به دو اثر یاد شده از شاعران مذکور و وجوه اشتراک و افتراق میان این آثار و سبک شاعری آنان را مورد بررسی قرار خواهیم داد.