بررسی تطبیقی دین گریزی در آثار ابوالعلا معری و صادق هدایت بر اساس مکتب اسلاوی (اروپای شرقی)

دوران زندگی ابوالعلاء دوران عدم ثبات سیاسی و اجتماعی بوده و روزگار بیماری دینی و اخلاقی محسوب می شد..صادق هدایت با عصری همزمان شده بود که بدترین شرایط سیاسی و اجتماعی و فرهنگی را دارا بود جنگ جهانی اول و دوم و حضور ارتش متفقین در ایران و شکست مشروطیت در این دوران شرایطی را به وجود آورد که نویسندگان روشنفکر از جمله صادق هدایت دچار نومیدی و مخالف مذهب شدند. دین گریزی در آثار هر دو شاعر دیده می شود در این پژوهش با تکیه بر مکتب اسلاوی (اروپای شرقی) مولفه های دین گریزی را در نوشته های هر دو مورد بررسی قرار دادیم که دارای تفاوت های و شبهاهت هایی هستند.شباهت ها در مولفه های دین گریزی درآثار ابوالعلا معری و صادق هدایت شامل:عدم اعتقاد به غیب و ماورای طبیعی و معاد و رستاخیز ، وجود الگوی دینی خطا کار و عدم اعتقاد به مذاهب و ادیان الهی است . در دین گریزی تفاوت هایی با یکدیگر دارند ؛ابوالعلاء هیچگاه منکر وجود خداوند نبود ولی صادق هدایت اعتقادی به خدا ندارد و خالقی برای جهان متصور نیست. هدایت دین و مذهب را عامل فقر و بدبختی مردم می داند. و معتقد است احکام دینی خرافات و ساخته ی بشر می باشد. اما ابوالعلاء مردم را به انجام احکام دینی دعوت می کند و سعادت انسان را در گرو انجام احکام دینی می داند. ابوالعلاء پیامبر اسلام و خاندان او را دوست دارد و آن ها را مدح کرده است ولی صادق هدایت با لحنی هتاکانه و از روی تمسخر از پیامبر و اهل بیت در نوشته هایش سخن گفته است .در نهایت ابوالعلاء از شک و سرگردانی در دین رهایی می یابد و اشعاری سروده که نشان دهنده حسن ایمان و اعتقاد اوست ولی صادق هدایت تا پایان عمر خود به ستیز با دین ادامه داد و نتوانست به زندگی اش رنگ و بوی الهی ببخشد.