تاملاتی روش شناختی در مکاتب ادبیات تطبیقی

تطبیق، همواره موضوع مباحث نظری بسیاری در مطالعات ادبی و دین شناختی بوده است؛ با این حال بندرت از منظر روش شناختی مورد بحث قرار گرفته است. در درازنای تاریخ این رشته نیز، مطالعات تطبیقی به لحاظ کمّی سهم قابل توجهی به خود اختصاص داده است؛ اما این سوال که چگونه تطبیق به مثابه یک روش به کار گرفته می شود کمتر موضوع پژوهشی مستقل بوده است. مساله اصلی این مقاله آن است که مکاتب شناخته شده ادبیات تطبیقی، اعم از فرانسوی و امریکایی، از کارآمدی لازم برای تطبیق های بین رشته ای، مثلا مقایسه متون دینی و متون ادبی، برخوردار نیستند؛ بنابراین باید الگویی مجزا و مستقل برای این دسته از تحقیقات، پیشنهاد کرد. ازین رو کوشیده ایم چهارچوبی روش شناختی برای این قبیل تطبیق ها ارائه کنیم که هم دربرگیرنده پیکربندی کلی (اهداف، حالات، موازین و دامنه ها) باشد و هم شامل فرایند(گزینش، توصیف، همنشانی، بازتوصیف و نظریه پردازی) یک مطالعه تطبیقی باشد. برای نیل بدین مقصود با رویکردی بین رشته ای از روش شناسی دین شناسی تطبیقی بهره گرفته، مدلی ارائه کرده ایم که در پژوهش های تطبیقی ادبی- دینی قابل اِعمال باشد.