تحلیل زیبا شناسی کنایه در اشعار ابن المعتز

کنایه یکی از زیباترین و اثرگذارترین مظاهر بلاغت است که متکلم با توجه به اهداف خود آن را به کار می بندد. ابن المعتز از جمله شاعرانی است که مفاهیم مورد نظر خود را چنان با شگرد خاص در غالب کنایه بیان می کند که توجه خواننده را جلب کرده و او را تحت تاثیر خود قرار می دهد. از جمله مفاهیمی که شاعر در اشعار خویش با عبارت های کنایه‌ای به آن اشاره کرده، موضوع خواب است که شاعر برای ممدوح خود با تعبیر «وضع جنبه» به آن اشاره می کند. از دیگر مفاهیم می توان به «عضّ الید» کنایه از پشیمانی و «غرابیل الحدیث» کنایه از عدم راز داری و «ناصح الشّظا» کنایه از حیوان اسب و «طامس الآثار» کنایه از سرزمین بیابان و بی آب وعلف اشاره کرد. همه ی این تعابیر که لازم و یا به عبارتی (بایسته) نام دارند چنان هنرمندانه به کار رفته اند که گویی مخاطب با چشم خود در حال نظاره ی آن ها است. همه ی این لوازم به کار رفته توسط شاعر چنان تطابق و ارتباطی با ملزوم دارند و به شکلی شاعرانه بیان شده اند که ارتباط بین لازم و ملزوم توسط مخاطب به راحتی قابل درک و فهم است؛ چرا که شاعر ارتباط بین دو عنصر در کنایه یعنی (لازم و ملزوم) را به بهترین شکل بیان کرده است. در این مقاله با رویکرد توصیفی و تطبیقی سعی در بیان زیبا شناسی کنایه در اشعار این شاعر عباسی شده است.