تطبیقِ مولّفه‌های هوش‌ هیجانی بر شخصیت داراب در داستان داراب‌نامۀ طرسوسی

قابلیت‌های هیجانی، به توانمندی‌هایی از ذهن انسان اشاره دارد که آن را در هوش هیجانی جست و جو می‌کنند. مولفه‌های هوش هیجانی شامل شناخت و کنترل عواطف و هیجان‌های خود و دیگران است. پژوهش‌های متعدّد نشان داده که هوش هیجانی می‌تواند سبب افزایش میزان سلامت، رفاه، ثروت، موفقیت و عشق و شادی گردد. امروزه، نظریه‌پردازان به این نتیجه رسیده‌اند که هوش هیجانی برای موفقیت افراد لازم است. هوش هیجانی شامل درک دقیق هیجان‌های خود شخص و تعبیر دقیق حالات هیجانی دیگران است که موجب درکی بهتر و کامل‌تر از خود و جهان پیرامون می‌شود. بررسی متون کهن بر اساس هوش هیجانی، رهیافتی تازه است که موجب افزایش آگاهی‌ِ ما از فرهنگ گذشته می‌شود. در این مقاله که به روش توصیفی تحلیلی انجام شده، این قابلیت‌ها و توانمندی‌های هیجانی در شخصیت‌های داستان «داراب‌نامه» ابوطاهر طرسوسی به عنوان یک داستان عامیانه فارسی، مورد واکاوی قرار گرفته است. به منظور این بررسی، مدل نظری رُووِن بار اُن (reuven bar-on) برای تعریف و تبیین قابلیت‌های هیجانی (مولفه‌های هوش هیجانی) در داستان استفاده شده است. نتایج تحقیق بیانگر این است توانمندی‌های هیجانی استقلال، ابراز وجود، خودآگاهی هیجانی، روابط بین فردی، مسئولیت اجتماعی، همدلی، آزمون واقعیت (واقعیت‌سنجی)، انعطاف‌پذیری، حل مساله، تحمل استرس، کنترل تکانه، خوش‌بینی و شادکامی که از مولفه‌های هوش هیجانی است، در شخصیت‌های داستان «داراب‌نامه» وجود دارند و در مقابل، مسئولیت‌پذیری اجتماعی به شکل کمتری در آن دیده می‌شود. حرمت نفس و خودشکوفایی از قابلیت‌های هیجانی هستند که مطابق با تعاریف، در شخصیت‌های داستان داراب‌نامه وجود ندارند.