بررسی زاویه دید در رمان های دفاع مقدس با تکیه بر (شطرنج با ماشین قیامت، زمین سوخته، پل معلق و سفر به گرای 270 درجه)

بررسی زاویة دید، ابزاری به منظور هدفمند کردن شیوه و فرم روایت است. در این پژوهش که به روش توصیفی- تحلیلی تدوین شده، زاویة دید در رمان های دفاع مقدس با تکیه بر (شطرنج با ماشین قیامت، زمین سوخته، پل معلق و سفر به گرای 270 درجه) تحلیل می شوند. در این آثار احمدزاده از تک گویی درونی و زاویه اول شخص، احمد محمود از زاویة دید اول شخص، بایرامی از زاویة دید دانای کل و تک گویی درونی و احمد دهقان از زاویة دید اول شخص استفاده کرده اند. نگرش نویسندگان در به کارگیری زاویة دید در سه اثر شطرنج با ماشین قیامت، زمین سوخته و سفر به گرای 270 درجه با به کار بردن زاویة دید اول شخص تا حدود زیادی به هم شباهت دارد و در این بین بایرامی در پل معلق با به کار بردن زاویة دید دانای کل نامحدود با این نویسندگان تفاوت دارد. این نویسندگان برای بیان حالات اشخاص، فراخی کاربرد قوه تخیل و سهولت در بیان خاطرات جبهه در قالب داستان به زاویة دید اهمیت زیادی داده اند و آن طور که پیداست تمایل نویسندگان دفاع مقدس به زاویة دید اول شخص بیشتر از سایر موارد است. انتخاب این راوی باعث تسریع حرکت داستان می گردد زیرا حاصل تجارب عینی و ذهنی فرد خاصی است و دیگر واسطه ای به نام نویسنده میان خواننده و اثر قرار ندارد. هم چنین شیوة تک گویی درونی نیز در این رمان ها قابل توجه نویسندگان بوده که ظهور آن را باید امری نو در ادبیات داستانی دفاع مقدس محسوب کرد.