جرم انگاری رفتارهای منتهی به آسیب های گسترده اجتماعی

نخستین و مهمترین مبنایی که در قبال جرم‌انگاری رفتارها تاکنون طرح شده است، مبنای ضرورت است. منظور از این مبنا به طور اجمالی آن است که رفتارها فاقد عنوان مجرمانه می‌باشند مگر در جایی که ضرورتی ایجاب نماید که یک رفتار به عنوان جرم تلقی گردد. به واقع، حقوق کیفری بایستی آخرین راه‌حلی باشد که به عنوان یک ابزار بتوان در مقابل برخی از رفتارها مورد استفاده قرار داد. اصل ضرورت در جرم‌انگاری بدان معنا می‌باشد که استفاده از حقوق کیفری برای عملی که قابلیت کنترل را دارد و همچنین ضروری است بر آن رفتار، نظارت وجود داشته باشد، در صورتی خواهد بود که آن عمل با استفاده از دیگر ابزارهای غیر حقوقی و حقوقی غیر کیفری محدود نشده باشد و در ثانی، به کارگیری حقوق کیفری منوط به آن است که برحسب نیاز جدی و شدید همزیستی مسالمت‌آمیز توسل به ابزار کیفری نیاز داشته باشد و این ضرورت تابع مبانی و اصول است. از این‌رو، اگر ضرورت ناشی از همزیستی مسالمت‌آمیز وجود نداشته باشد، وضع قوانین جزایی محدودیتی دربر‌نخواهد داشت و مهمترین راه برای سنجش لزوم قوانین کیفری، تطبیق آن با واقعیّت‌های جامعه و نیاز آن است.رفتارهای منتهی به آسیب‌ها و مخاطرات گستردة اجتماعی عبارتی است برای توضیح و تبییین پارهای از اقدامات که به طرق مختلف اکثراً و غالباً توسط اشخاص حقوقی در سطح اجتماع برعناصر مختلف زندگی فردی یا اجتماعی اشخاص اعم از حقیقی و حقوقی آثار سوء و گاه جبران ناپذیری بر جای می‌گذارد.رفتارهای منتهی به آسیب، عنصر گستردگی را در خود جای داده است. بزه دیده شناسی یکی از شاخه‌های نوین جرم‌شناسیاست کمتر از یک سده پس از تولد جرم‌شناسی و در سال‌های اخیر اعلام وجود نموده است. در بزه دیده‌شناسی به دلیل غفلتی که سالیان سال در خصوص مجنی‌علیه (بزه دیده) مطرح بوده، پژوهش‌ها بر قربانی جرم متمرکز شد تا نقش شخصیت او در تکوین جرم معین گردد و این امر تحول عمیقی در علت شناسی جنایی بود و بزه دیده‌شناسی شکل گرفت و به مرحله‌ای رسید که لازم است بزه دیده بیش از پیش مورد توجه واقع شود. یکی از نویسندگان در این مورد اشاره می کند: « رفتارهای آسیب محور به صورتی ایجاد می‌گردند که ترس و ناامنی در میان اشخاص جامعه به وجود نمیآورند. علت این امر را میتوان در همان غیرمحسوس و غیرملموس بودن آثار این رفتارها و آنی نبودن تاثیر این رفتارها در اکثر موارد، جست و جو کرد.» درپاسخ به این استدلال باید اذعان نمود؛ غیر ملموس بودن رفتارهای منتهی به آسیب خود یک ویژگی بارز از زمیولوژی است اما در واقع مرتکبین این دسته از آسیب‌ها سعی دارند، ایراد آسیب را به طوری انجام دهند که قربانیان به هیج عنوان از ورود آسیب به خود اطلاعی کسب نکند. در حقیقت باید گفت؛ عمدتاً قربانیان آسیب به ندرت از متضرر شدن خود آگاهی می یابند