افزایش تاب‌آوری بخش کشاورزی در مواجهه با تغییرات اقلیمی

بخش کشاورزی تحت تاثیر تهدیدهای مختلفی از عوارض محیطی همچون تغییر اقلیم، فرسایش خاک، آلودگی و شوری خاک، آلودگی آب، کاهش کمی آب می‌باشد اما از سوی دیگر فعالیت‌های کشاورزی خود یکی از عوامل مهم اثرات و پیامدهای محیط‌زیستی بر روی منابع زیستی، فیزیکی و انسانی به شمار می‌آید. آسیب‌پذیری بخش کشاورزی به دلیل تغییرات اقلیمی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین چالش‌ها در بحث امنیت غذایی در کشورهای مختلف مطرح‌شده است. ترویج و آموزش کشاورزی پایدار و هوشمند به تغییر اقلیم، نقش اساسی جهت افزایش تاب‌‌آوری بخش کشاورزی، افزایش پایدار محصولات و درآمد کشاورزی و همچنین کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای در این بخش دارد. در این پژوهش، از طریق روش تحقیق کیفی با کمک تکنیک فراترکیب و نرم‌افزار مکس‌کیودا 2020، پس از غربالگری‌های اولیه، مرور مطالعات سیستماتیک 70 سند و مرجع علمی مرتبط در زمینه کشاورزی هوشمند به اقلیم انجام گرفت. بر این اساس 65 مولفه فعالیت‌های ترویج و آموزش در زمینه کشاورزی پایدار اقلیم‌محور در 9 مقوله اصلی آموزش و ترویج به‌منظور توان‌افزایی، مشارکت و ارتقاء سرمایه اجتماعی، بهبود دستیابی به منابع مالی و اعتباری، نحوه مدیریت منابع خاک، اراضی، آب و محصولات، کاربرد فناوری‌های دیجیتال، طراحی و کاربرد ماشین‌آلات و سایر فناوری‌ها، افزایش تحقیقات و اشتراک‌گذاری دانش، کاهش تولید گازهای گلخانه‌ای در بخش کشاورزی، نحوه سیاست‌گذاری و اجرای کشاورزی هوشمند به اقلیم، به‌کارگیری رویکردهای یکپارچه‌سازی در افزایش تاب‌آوری بخش کشاورزی در مواجهه با تغییر اقلیم از طریق کشاورزی هوشمند به اقلیم مورد شناسایی قرار گرفته است. این مولفه‌ها می‌توانند به‌عنوان زمینه‌های آموزشی در مراحل مختلف فرآیند طراحی و اجرای سیاست‌ها و برنامه‌های آموزش و ترویج کشاورزی و محیط‌زیست کشور به‌طور رسمی و غیررسمی لحاظ گردد.