مطالعه تطبیقی ابعاد توسعه‌ حرفه‌ای معلمان کشور ایران و فنلاند

هدف از انجام این پژوهش مطالعه تطبیقی ابعاد توسعه حرفه‌ای معلمان در دو کشور ایران و فنلاند است. پژوهش حاضر از نوع تطبیقیِ مورد- محور است که با استناد به مراحل روش بردی و با اندکی تغییرات، در پی فهم و تفسیر رخدادهای مشخص در تعداد اندکی از موارد بوده و در گروه پژوهش‌های کاربردی قرار می‌گیرد. بدین منظور وجوه اشتراک و افتراق یکی از ابعاد اصلی توسعه حرفه‌ای معلمان – یعنی توسعه حرفه‌ای مداوم - مورد بررسی قرار گرفته است. بر این اساس اطلاعات مورد نیاز در‌باره دو کشور از طریق مطالعه اسناد و مدارک کتابخانه‌ای، جستجو در پایگاه‌های داده و ترجمه مقالات و گزارش‌های موجود در پایگاه‌های مذکور گردآوری و تفسیر شده‌اند. نتایج به دست آمده بیانگر این است در نظام تعلیم و تربیت ایران بیش از این که بر نحوه گزینش و جذب دانشجویان در دوره تربیت معلم و کارورزی‌های بالینی کارآمد در این دوره تاکید شود، از مشوق‌های بیرونی با مبنایی رقابتی نظیر نظام رتبه‌بندی و ارتقاء شغلی معلمان، ایجاد نظام ارزیابی صلاحیت معلمان و فعالیت‌هایی چون کسب رتبه‌های برتر در جشنواره‌ها جهت توسعه حرفه‌ای مستمر معلمان استفاده می‌شود، در حالی که در نظام تعلیم و تربیت فنلاند رقابت جایگاهی نداشته و دانش‌آموز و معلمی تحت عنوان 'برتر' انتخاب نمی‌شوند. فرایند جذب دانشجو در دوره تربیت معلم فنلاند بیشتر حول توانمندی‌های علمی و پژوهشی افراد است، به گونه‌ای که متقاضیان ورود به حرفه معلمی باید حائز توانمندی‌های پژوهشی گسترده بوده و توانایی تدریس آن‌ها احراز شده باشد. این فرآیند در کشور ایران منحصر به پذیرفته شدن در آزمون کتبی و مصاحبه‌هایی است که صلاحیت علمی و اعتقادی متقاضیان را می‌سنجد. به نظر می‌رسد که نحوه گزینش و جذب افراد برای حرفه معلمی و همچنین استفاده از رویکرد پژوهش محور در نظام تربیت‌معلم فنلاند سبب شده است که توسعه حرفه‌ای مداوم معلمان در فنلاند بیش از این که منوط به اجرای مشوق‌های بیرونی باشد، متکی به انگیزه‌های درونی بوده و معلمان خود مسئولیت توسعه حرفه‌ای خویش را بر عهده گیرند.