بررسی و مقایسه محتوای کتاب های شیمی دوره دوم متوسطه کشورهای ایران، هندوستان، استرالیا و کانادا از منظر مولفه های گوناگون زیست محیطی

امروزه انسان ها در سرتاسر جهان با چالش های زیادی مواجه هستند که کمبود آب، غذا، محیط زیست سالم و ‌انرژی گروهی از آنها هستند. دسته دیگری از چالش ها شامل فراوانی و افزایش پیامدهای ناگوار، حوادث طبیعی و اتفاقاتی مانند آلودگی هوا، سیل، گرم شدن کره زمین، ذوب شدن یخ های قطبی و قطع درختان جنگل ها و .. است. از این رو آموزش موضوعات متناسب با این چالش ها در برنامه های درسی گوناگون و از جمله علوم تجربی به عنوان یک راهبرد کلان برای کاهش مشکلات دنبال می شود. هدف این پژوهش، بررسی و مقایسه محتوای کتاب های شیمی دوره دوم متوسطه و ارائه پیشنهادهای سازنده به ذینفعان آموزش کشور ایران است. این پژوهش از نوع مطالعه کیفی بوده و با الگوی تطبیقی بردی انجام شده است که شامل چهار مرحله شناسایی و توصیف، تفسیر، همجواری و مقایسه و نتیجه گیری می‏باشد. جامعه آماری این مطالعه شامل کشورهای ایران، استرالیا، کانادا و هند بوده و نمونه مورد بررسی شامل کتاب های شیمی متوسطه این کشورهاست. یافته‏های این پژوهش حاکی از آن است که بخش قابل‏توجهی از مولفه‏های مرتبط با موضوعات زیست محیطی در محتوای کتاب‏های اسه کشور ایران، کانادا و استرالیا پرداخته شده است. در محتوای کتاب های درسی هند در انتهای کتاب شیمی پایه 11 یک فصل متناسب با برخی موضوعات زیست محیطی طراحی و تدوین شده است. جالب آن که در کتاب های شیمی کشور ایران محتوای قابل ملاحظه ای در این خصوص گنجانده شده است به طوری که اغلب مولفه های زیست محیطی در محتوا عنوان شده اند. البته رویکرد ارائه محتوا و پرداختن به موضوعات زیست محیطی در این کشورها همانند هم و یکسان نیست به طوری که در کتاب های کشور هند، محتوا به شکل موضوع محور و دیسیپلینی مطرح شده اما در کتاب های شیمی کانادا و استرالیا مثال های گوناگون ملی و جهانی به شکل در هم تنیده ارائه شده است. از معایب محتوای کتاب های شیمی ایران می توان به نبودن داده های بومی و ملی در خصوص انواع موضوعات مرتبط با مسائل زیست محیطی است.

study and comparison of secondary chemistry text books content of iran, india, canada and australia from the different aspects of environmental topics

lack of water, food, healthy environment and energy are some of big challenges that we all are faced globally. another group of challenges includes the frequency and increase of unfortunate consequences, natural disasters and events such as air pollution, floods, global warming, melting of polar ice and cutting of forest trees, etc. therefore, the implementing of different syllabuses appropriate to these challenges is followed in k-12 curricula as a useful strategy to reduce the problems. the purpose of this research is to review and compare the content of high school chemistry and provide applicable suggestions to the beneficiaries of environmental education in iran. this research is a qualitative study and has been carried out with the comparative model of brady, which includes four stages of identification and description, interpretation, comparison and conclusion. the studied sample includes secondary chemistry books of the countries of iran, australia, canada and india. this study shows that a significant part of the components related to environmental issues have been discussed in the chemistry content of iran, canada and australia. in the content of indian chemistry textbooks, at the end of the 11th grade chemistry book, a chapter has been designed and compiled according to some environmental topics. it is interesting that in the chemistry books of iran, considerable environmental content is included. of course, the approach of content organization and dealing with environmental issues in these countries is not the same, so that indian chemistry content are subject based, but in the chemistry books of canada and australia, thematic approach is developed. one of the disadvantages of the content of iranian chemistry books is the lack of local and national experimental data on various topics related to environmental issues.