سیاست کیفریِ موثر در ترمیم روانیِ نوجوانانِ بزهکار و بزه دیده از سبک زندگیِ کرونایی

سیاست جنایی، به مثابه دانش مدیریت استراتژیک بهره جویی از دستاوردهای هر یک از علوم جنایی به هدف بهبود وضع زندگی بشر با تامین پشتوانه حقوقی، اهمیت بسزایی در مدیریت تصمیم سازیِ حقوقی در قبال پاندمی کووید-19 دارد. مهم ترین تحولات حوزه سیاستگذاری عدالت جنایی نوجوانان در پی همه گیری کووید-19، ساماندهی نظامِ پاسخ دهیِ نرم به بزهکاری نوجوانان در قوانین کیفری بسیاری کشورها بوده است. سازوکارهای کاهنده جمعیت کیفری با توسل به تعویق صدور حکم، تعلیق اجرای مجازات، آزادی مشروط، نظارت الکترونیکی جایگزین حبس، میانجیگری کیفری، مجازات های جامعه مدارِ بازپرورانه، استفاده از تدابیر مناسب جهت تامین بهداشت و سلامت کانون های اصلاح و تربیت نوجوانان، فراهم آوردن موجبات ارتباط های مجازی برای تحصیل و ملاقات با والدین، از جمله ی افتراقیِ سیاست جنایی ایران نیز می باشد؛ که توسعه توسل به آنها برای تلطیف مجازات های جرایمِ ناشی از پاندمی را ضرورت می بخشد. مقاله، به روش توصیفی- تحلیلی، در چارچوب روان شناسی جنایی و سیاستگذاری جنایی، با هدف تبیین تغییراتِ لازم در حقوق کیفری ایران جهت پیشگیری و مجازاتِ انحرافات و جرایمِ ناشی از سبک زندگی کرونایی که توسط/علیه نوجوانان ارتکاب می یابد، این فرضیه را پی می جوید که سیاست جنایی ایران در حمایت کیفری از نوجوانان در برابر احتمال بزهکاری و بزه دیدگی، هم در پیشگیری از رشد بزهکاریِ نوجوانان بخاطر تغییرات سبک زندگی ناشی از همه گیری کرونا (از جمله، بحران اقتصادی و رشد کودکان کار و خشونت خانگی و فقدان والدین و جولان دهی باندهای جذب نوجوانان به تبهکاری) دچار نارسایی هایی است، و هم در پاسخ دهی به جرایم ارتکابی توسط و علیه نوجوانان دچار اشکالاتی از جمله نابازدارندگی کیفرهای جرایم علیه نوجوانان و نابالندگی دانش و مهارت روان شناختیِ قضایی نزد قضات است. تداوم قوانین و رویه های قضاییِ معمول برای مواجهه با بزهکاری و بزه دیدگیِ نوجوانان، در سبک زندگی کرونایی، آسیب روانی ویژه ای به نام «بزه دیدگیِ ثانویه» در نوجوانان ایجاد می کند؛ راهکارهایی برای پیشگیری از بستر حقوقیِ این آسیب، پیشنهاد شده است