مقایسه اثربخشی آموزش واقعیت‌درمانی و مثبت‌اندیشی بر اجتناب شناختی، جهت‌گیری منفی به مشکل با نقش تعدیل‌کننده جنسیت در دانش‌آموزان نابینا

هدف مطالعه حاضر، بررسی اثربخشی آموزش واقعیت‌درمانی و مثبت‌اندیشی بر اجتناب شناختی و جهت‌گیری منفی به مشکل، با نقش تعدیل‌کننده جنسیت در دانش‌آموزان نابینا بود. روش انتخابی نیمه آزمایشی که در آن از طرح پیش آزمون- پس آزمون نیز استفاده گردید. انتخاب جامعه آماری از بین دانش آموزان نابینای پسر و دختر، مقاطع متوسطه شهر اردبیل (1401-1400) صورت پذیرفت. تلاش گردید تا از بین 120 نفر دانش آموز نابینای واجد شرایط،90 نفر داوطلب نابینا ، به روش نمونه‌گیری تصادفی در قالب یک گروه گواه و دو گروه آزمایش (هر گروه30 نفر) انتخاب گردند. جهت گروه های آزمایش، آموزش‌های مداخله‌ای که عبارت بود از انجام هشت جلسه آموزش واقعیت درمانی و هشت جلسه آموزش مثبت اندیشی برگزار شد. ملاک ورود به تحقیق عبارت بود از نابینایی مطلق، تحصیل در مقطع متوسطه دوم و ملاک خروجی نیز تحت نظر روانپزشک نبودن، عدم مصرف دارو و عدم حضور در بیش از سه جلسه آموزش در نظر گرفته شد. داده‌های پرسشنامه‌های جهت گیری منفی به مشکل و اجتناب شناختی پس از جمع آوری، بوسیله نرم افزار spss24، در سه مرحله پیش آزمون ، پس آزمون و پیگیری با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس چند متغیره و همچنین آزمون تعقیبی بنفرونی، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته‌های تحقیق بیانگر آن بود که تفاوت معنی داری در مداخله درمانی مثبت اندیشی و واقعیت درمانی در بین گروه های آزمایش و گواه با تاکید بر نقش تعدیلگر جنسیت قابل مشاهده بود. ضمن آنکه تفاوت مذکور در آزمون پیگیری (یک ماه بعد) نیز بیانگر تائید ماندگاری اثر آموزش‌ها بر گروه های آزمایش بود (05/0 p<).بنابراین به نظر می رسد آموزش واقعیت درمانی و مثبت اندیشی، ابزاری مناسب در جهت اجتناب شناختی و جهت گیری منفی به مشکل در دانش آموزان نابینا محسوب می‌گردد.