بررسی توانایی مدل بنفورد در کشف تقلب صورت‌های مالی

سیستم گزارشگری مالی همواره در جلب اعتماد عمومی با بحران‌هایی مواجه بوده است. افزایش شمار تقلب‌ها و تجدید ارائه صورت‌های مالی که اغلب با ورشکستگی شرکت‌های بزرگ همراه بوده است، نگرانی‌هایی را در مورد صورت‌های مالی بوجود آورده است. به همین جهت پیشگیری یا کشف تقلب‌های بااهمیت در صورت‌های مالی همواره کانون توجه سرمایه‌گذاران، مدیران و حسابرسان بوده است. بنابراین در دهه اخیر، موضوع تقلب و به ویژه تقلب در صورت‌های مالی مورد توجه محققین مختلف، قرار گرفته و شمار پژوهش‌های صورت گرفته در این زمینه رو به افزایش است. این مقاله می‌کوشد کشف تقلب در صورت‌های مالی با استفاده از میزان تطابق پذیری و انحراف صورت‌های مالی از قانون بنفورد را بررسی کند. این پژوهش در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در بازه زمانی 1388- 1398 انجام گرفت. برای دستیابی به اهداف پژوهش، دو فرضیه تدوین و از مدل رگرسیون چندمتغیره خطی و لاجیت استفاده شد. فرضیه اول نشان می‌دهد توزیع ارقام صورت‌های مالی از قانون بنفورد تبعیت می‌کند؛ در واقع می‌توان از این قانون برای بررسی دستکاری و تقلب در صورت‌های مالی استفاده کرد. براساس یافته‌های آزمون فرضیه دوم، انحراف بالای صورت‌های مالی از قانون بنفورد، نشان دهنده وجود تقلب مالی است.