بهینه سازی عقیق منطقه عرصه-دوگاه کیوی در شمال‎شرق خلخال و مقایسه آن با عقیق های منطقه میانه در آذربایجان شرقی

کانی عقیق ( agate) با فرمول شیمیایی sio2 یکی از قدیمی ترین کانی های گوهری شناخته شده است و کانی نیمه قیمتی محسوب می شود و زیبایی آن باعث استفاده ی گسترده از عقیق به عنوان زیورآلات در جهان شده است. همچنین بیان ویژگی های عقیق در احادیث معتبر مذهبی، باعث محبوب شدن آن در بین جوامع مسلمان شده است و توجه گوهرتراشان را نیز از دیرباز به سوی خود جلب کرده است. برخی از کانی های نیمه قیمتی به دلیل نامرغوب بودن رنگ ارزش گوهری پایینی دارند که می توان با رنگ آمیزی مصنوعی و بهینه-سازی ارزش اقتصادی آن ها را افزایش داد. در این پژوهش بهینه سازی عقیق های روستای عرصه-دوگاه شهرستان کیوی (کوثر) مورد بررسی قرارگرفته است. بهینه سازی عقیق های سفید و کم رنگ منطقه با استفاده از مواد شیمیایی و حرارت دهی برای اولین بار در این منطقه انجام شد. نتیجه ی حاصل از روش بهینه سازی نشان داد که عامل رنگ در عقیق های منطقه ی عرصه-دوگاه کیوی عناصر مس و آهن و احتمالاً منگنز و روی و نیکل و سرب می باشد درحالی که عامل رنگ در عقیق های منطقه ی میانه ناشی از تغییرات جزئی در عناصر ناقل رنگ آهن، منگنز، مس، کروم، کبالت، نیکل در ترکیبات ژل های سیلیسی است. همچنین استفاده از مواد شیمیایی در مدت زمان کم تغییر زیادی در رنگ عقیق های عرصه-دوگاه ایجاد نکرد و به نظر می رسد عقیق باید به مدت دو تا چند هفته دردمای اتاق درون محلول ها باقی بماند تا رنگ بگیرد.