جایگاه زیباشناختی خط نگاره درفلزکاری آبریز بلاکاز متعلق به موصل

هنر فلزکاری شهر موصل، یکی از مهم‌ترین مکاتب فلزکاری در دوره اسلامی در زمان مهم‌ترین حکمران، بدرالدین لولو بود. از انواع تولیدات مشهور موصل می‌توان به آبریز بلاکاز ساخت این مکتب اشاره کرد. وجود انواع نقوش تزیینی با مضامین گوناگون ازجمله ویژگی‌های آبریز بلاکاز است، که در این میان هنر خط نگاره (خوشنویسی اسلامی) از لحاظ محتوایی و زیبایی‌شناسی بصری بسیار قابل‌تامل و تفکر هست. هدف از این پژوهش شناسایی جایگاه عناصر زیباشناختی خط‌نگاره و معرفی انواع خط‌نگاره مزین بر روی بدنه آبریز بلاکاز است. این پژوهش در پی پاسخ به این پرسش‌هاست: 1-نوع خط نگاره به کار رفته بر بدنه ظرف بلاکاز با در نظر گرفتن فرم خط چگونه است؟2- ارتباط بین خط‌نگاره‌ها در ظرف بلاکاز از لحاظ فرم و ترکیب بندی زیبایی شناختی با نقوش تزیینی در کتیبه ها چگونه است؟ این پژوهش که به شیوه توصیفی-تحلیلی انجام شده است. در این پژوهش مبنای دسته‌بندی خط‌نگاره‌ها، نوع خط، ساختار طراحی حروف و شیوه‌های تزیینی به ‎کار رفته در اثر فلزکاری بوده است. بدنه آبریز بلاکاز در 7 خط نگاره با خطوط کوفی، نسخ و ثلث در کادر مستطیل شکل طراحی و تقسیم‌بندی شده است. از ویژگی‌های ظاهری این خط نگاره‌ها، ترکیب خط و تصویر در کنار سایر نقوش گیاهی از شیوه‌های تزیین فلزکاری این دوران است. تلفیق خط ثلث با نقوش انسانی و جانوری در ایجاد هماهنگی و حرکت بصری تاثیرگذار بوده است. هم‌پوشانی بین خط کوفی و نسخ با نقوش هندسی و گیاهی نوعی وحدت در خط‌نگاره ایجاد کرده است.