تحلیل زیبایی شناختی کتیبه های مدارس گنجعلی خان و ابراهیم خان کرمان

یکی از مهم‌ترین مشخصه‌های معماری، پیوستگی بناها با تزئینات خوشنویسی و کتیبه‌ها است. مدارس و مسجد- مدرسه‌ها به‌عنوان یکی از شاخص‌ترین گونه بناهای مذهبی است که دو بعد عبادت و علم را توامان دارا هستند، دربردارنده نمونه‌های بسیار شاخصی از هنر کتیبه‌نگاری می‌باشند. در این میان، مدارس ابراهیم خان و گنجعلی خان کرمان به‌ عنوان یکی از مهم‌ترین بناهای فوق‌الذکر است؛ با ذکر این مقدمه پیرامون ضرورت موضوع، هدف از پژوهش حاضر، ضمن مطالعه مضامین به‌کاررفته در کتیبه‌های این بناها، زیبایی شناسی کتیبه‌های این مدارس نیز، مورد توجه قرار گرفته است. کتیبه ها در کنار نقوش همچون شعر همنوایی می کنند. مدرسه های ابراهیم خان و گنجعلی خان کرمان از جمله مدارسی هستند که کتیبه نگاری در آن ها مورد توجه بوده است. مضمون کتیبه نگاری این مدارس شامل اشعار فارسی به خط کوفی، ثلث، نسخ و نستعلیق است. کتیبه نگاری به زیبایی بصری بنا افزوده و در گرو خوانایی خط نیست؛ بلکه بیشتر در پی تبرک جستن به‌واسطه آیات قرآن است. فرضیات پژوهش حاضر بر مضمون شناسی کتیبه های دو مدرسه گنجعلی خان و ابراهیم خان کرمان استوار است. خط به کار رفته در مدرسه گنجعلی خان از نوع کوفی بنایی و در مدرسه ابراهیم خان از خطوط ثلث و نستعلیق استفاده شده است. بیشترین رنگ-های به کاررفته در کتیبه های مدرسه گنجعلی خان سفید، فیروزه ای و سورمه ای و رنگ های غالب در کتیبه های مدرسه ابراهیم-خان آبی لاجوردی، زرد، سورمه‌ای و سفید هستند. شیوه های اجرای نقوش در مدارس گنجعلی خان و ابراهیم خان به شکل های معرق و هفت رنگ است. نقوش نوشتاری کامل‌کننده مفهوم تمامی نقوش، مانند انوار الهی است که تمام بنا را در برمی گیرد. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی- تحلیلی و روش جمع آوری اطلاعات کتابخانه ای و میدانی است. در پژوهش حاضر به زیبایی شناسی و مضمون شناسی کتیبه های دو مدرسه گنجعلی خان در عصر صفوی و مدرسه ابراهیم خان در عصر قاجار پرداخته شده است.

aesthetic analysis of the inscriptions of ganj ali khan and ibrahim khan schools in kerman

one of the most important characteristics of architecture is the connection of buildings with calligraphy decorations and inscriptions. schools and mosques-schools, as one of the most significant types of religious buildings that have two dimensions of worship and science, contain very significant examples of the art of inscriptions. meanwhile, ibrahim khan and ganj ali khan schools in kerman are one of the most important buildings mentioned above. by mentioning this introduction about the necessity of the topic, the aim of the present research is to study the themes used in the inscriptions of these buildings, and the aesthetics of the inscriptions of these schools has also been given attention. the inscriptions match the motifs like poetry. ibrahim khan and ganj ali khan schools in kerman are among the schools where inscriptions have been of interest. the text of the inscriptions of these schools includes persian poems in kufi, thulth, naskh and nastaliq script. inscription adds to the visual beauty of the building and is not legible in line; rather, it is more about seeking blessings through the qur'anic verses. the assumptions of the present research are based on the thematics of the inscriptions of the ganj ali khan and ibrahim khan schools in kerman. the font used in ganjali khan school is kufi style, and in ibrahim khan school, tholt and nastaliq fonts are used. the most colors used in the inscriptions of ganj ali khan school are white, turquoise and navy blue, and the predominant colors in the inscriptions of ibrahim khan school are blue, azure, yellow, navy blue and white.the methods of execution of motifs in ganj ali khan and ibrahim khan schools are in the form of mosaics and seven colors. written motifs complete the concept of all motifs, like divine lights that cover the entire building. the research method in this research is descriptive and analytical and the method of collecting information is library and field. in the present research, the aesthetics and thematics of the inscriptions of the ganj ali khan school in the safavi era and the ibrahim khan school in the qajar era have been discussed.