مرکب و اهمیت آن در رساله‌های خوشنویسی و نگارش نسخه‌های خطی

مرکب یکی از عوامل اصلی و موثر در شکل گیری نسخه‌های خطی است که بدون آن تصوری در مورد نسخه‌های خطی موجود نیست. در بسیاری از رساله‌های خوشنویسی به مرکب، دستورالعمل‌های ساخت و مواد لازم جهت تهیه آن اشاره‌شده است. انواع مرکب مورد استفاده در خوشنویسی، تنوع موضوعات به کار رفته در رساله‌های خوشنویسی، دستورالعمل‌ها و چگونگی ساخت مرکب و مواد مورد نیاز آن از سوالات مهم در این پژوهش است. هدف پژوهش حاضر بررسی مرکب خوشنویسی، پیشینه و انواع آن و همچنین بررسی محتوای رساله‌های خوشنویسی و جایگاه مرکب و دستورالعمل‌های ساخت و کاربرد آن در این رساله‌ها هست. این پژوهش بر اساس اطلاعات حاصل از متون ارائه شده در رساله‌های خوشنویسی، مطالعات کتابخانه‌ای، میدانی و بررسی پژوهش‌های صورت گرفته در رساله‌های خوشنویسی و دستورالعمل‌های ساخت مرکب صورت گرفته است. مرکب و دستورالعمل‌های ساخت آن بخش مهمی از محتوای رساله‌های خوشنویسی هست و در بسیاری از رساله‌های خوشنویسی از آن سخن به میان آمده است. مرکب دوده و مرکب مازویی دو نمونه رایج مرکب در قرون گذشته بوده‌اند و علاوه بر آن مرکب مختلط که ترکیبی از مرکب مازویی و کربنی بوده نیز کاربرد داشته است. در رساله‌های بسیاری از زاج، صمغ عربی، مازو و دوده به عنوان مواد اصلی ساخت مرکب‌ها نام برده شده است. این نحوه ساخت با تفاوت‌هایی در مقادیر آن‌ها، به دفعات در رسالات ذکر شده است که تفاوت‌هایی هم در نوع کاربرد آن‌ها است. به عنوان مثال فقط مناسب کاغذ، مناسب کاغذ و پوست، مناسب پوست و یا مناسب برای استفاده روی لوحه‌های سنگی می‌باشند. اطلاع از میزان صحیح مواد تشکیل‌دهنده مرکب، نقش مهمی در کیفیت آن و به تبع آن در زیبایی خطوط نگارش یافته و حفظ آثار خلق شده دارد.

ink and its importance in calligraphy treaties and writing manuscripts

ink is one of the main and effective factors in the formation of manuscripts, without which there is no idea about existing manuscripts. in many calligraphy treatises with ink, instructions for making and materials necessary for its preparation are mentioned. the purpose of the current research is to investigate the black ink of calligraphy, its background and types, as well as to examine the content of calligraphy treatises and the place of the ink and instructions for making and using it in these treatises. this research is based on the information obtained from the texts presented in the calligraphy treatises, library and field studies and the research conducted in the calligraphy treatises and ink making instructions. ink and its instructions are an important part of the content of calligraphy treatises and it is mentioned in many calligraphy treatises. soot ink and gall ink were two common examples of compounds in the past centuries, and in addition to that, a mixed compound, which was a combination of gall and carbon inks, was also used. in many treatises, alum, gum arabic, gall and soot are mentioned as the main ingredients for making inks. this method of construction with differences in their amounts has been mentioned many times in treatises that of course, differences are also observed in the type of their use. for example, they are only suitable for paper, suitable for paper and leather, suitable for leather, or suitable for use on stone tablets. knowing the correct amount of ink ingredients plays an important role in its quality and consequently, in the beauty of written lines and preservation of created works.