تحلیل و بررسی تطبیقی نقش نماد و نگاره های حماسی و عرفانی در نمایشنامه های استاد بهرام بیضایی

استاد بهرام بیضایی مدرس ، مولف و کارگردان نامدار و صاحب سبک ایرانی است و فعالیت های بی همتا و درخشان ایشان در زمینه کارگردانی و تدوین آثار سینمایی ، نگارش و به روی صحنه بردن نمایشنامه ها در عرصه تاتر که با وجود مهاجرت چندین ساله ایشان از وطن ، همچنان در لیست آثار برجسته و فاخر حوزه ادبیات هنری و نمایشی به شمار می روند . استاد بیضایی بی تردید از جمله هنرمندانی است که عبارت « کارنامه ی زرین و پر بار هنری» به معنای واقعی کلمه، درباره‌ ایشان صدق می‌کند. هشت دهه از عمر گرانمایه استاد گذشته که غالب آن صرف تحقیق ، پژوهش و نگارش گشته و همچنان فعالیت‌هایشان در زمینه پژوهش های هنری ادامه دارد ؛ معرفی و بررسی کامل و دقیق تمامی فعالیت های هنری و ادبی آثار ایشان در این مجال نخواهد گنجید . آن‌چه در این مقاله سعی نموده ام به آن بپردازم ، نگاهی اجمالی به اغلب نمایشنامه های شاخص و چند کلامی در خصوص ویژگی ها و نوع نگاه موشکافانه ایشان به مقوله های هنر ، تاریخ و مذهب است . تم و درون مایه های آثار استاد بهرام بیضایی از تنوع خاصی برخوردار است . ایشان در خلق داستان و نگارش های خود، تکنیک ها و تحلیل های ادبی گوناگونی عرضه می دارند که در نوشتار فوق ، ضمن بررسی، تحلیل و طبقه بندی های داستانی ، به این عناصر و تکنیک ها در شیوه روایت داستان و خلق نوع شخصیت ها پرداخته می شود. روش تحقیق در این مقاله بصورت توصیفی- تحلیلی ، بدین صورت که ابتدا موضوع یا تم مورد استناد و ارائه استادبیضایی در نمایشنامه ها بیان گردیده و سپس ذیل هریک از آثار ، نقد و تحلیل های مختصری تحریر میگردد. همانطور که بیان شد موضوعات موردعلاقه و پرداخته شده توسط استاد بهرام بیضایی عموماً شامل موضوعات ملی ( میهنی ) ، تاریخی و مذهبی است. ایشان در اکثر آثارش فضاهای بکر و منحصر به فردی را به منصه ظهور میگذارند ، همچنین به خلق ، ارائه و نمایش موضوعات اجتماعی اقبال بیشتری نشان داده و آثار بدیع و شاخصی در این حوزه ها آفریده اند. استاد برای طرح مضامین اجتماعی ، از شگردهای هنری متفاوتی چون « افسانه سرایی و خلق اسطوره ها » ، « اقتباس از متون شاخص» و « نگاره و نماد » استفاده تام و تمام نموده اند.