بازخوانی مبانی دینی در حفاظت از محیط‌زیست

دین اسلام، در جهت حفظ محیط‌زیست و پیشگیری از آلودگی‌های محیط‌زیستی، به امر آموزش و تعلیم و تربیت اهتمام جدی داشته است. از منظر اسلام، انسان در حفاظت از منابع طبیعی مسئولیت سنگینی بر عهده دارد. درآیات متعدد از ایجاد فساد در زمین و تخریب منابع آن بشدت نهی شده است. عمران و آبادانی زمین، درختکاری و باغداری، ایجاد فضای سبز در آموزه‌های اسلامی از اهمیت و جایگاه خاصی برخوردار است. این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی از نوع اسنادی انجام‌شده است و بر اساس نتایج آن در سخن و سیره پیشوایان دینی، مسلمانان تشویق به درختکاری، زراعت و سایر فعالیت‌هایی که به نحوی در طراوت و سرسبزی محیط موثرند،‌ شده‌اند به‌طوری‌که گاهی کاشتن درخت، در ردیف بهترین و مقدس‏ترین کارهای خیر قرار می‌گیرد. اسلام به طیور و حیوانات و جنبنده‏ها آن‌قدر اهمیت داده که در کتاب‌های حدیثی بابی به احکام و قوانین مربوط به حیوانات و جانداران اختصاص داده شده است که با مراجعه و دقت در آنها درمی‌یابیم که اسلام درباره محیط‌زیست و رعایت حقوق جانداران و حفاظت از آنها تا چه اندازه حساسیت نشان داده است. در اسلام کشتن حیوانات بدون جهت و دلیل و هجوم به لانه جوجه‏های پرنده‏ها نهی شده و از بین بردن خواب و آسایش و استراحت آنها مورد نکوهش قرارگرفته است. اهتمام به نظافت و رعایت بهداشت یکی از مصادیق برجسته «حفظ محیط‌زیست» است. روایات فراوانی درباره تاکید دین بر نظافت (اعم از نظافت شخصی، منزل و محیط) واردشده و حتی از اصول و نشانه‌های ایمان دانسته شده و عبادت خداوند با نظافت (وضو و غسل) قرین است. هنگام رفتن به مساجد سفارش شده است که مسلمانان بهترین لباس خود را بپوشند.