ایثار اجتماعی و حفاظت از محیط‌زیست ایران

پژوهش‌های بسیاری دربارۀ ایثار در کشور انجام شده است اما تاکنون دربارۀ موضوع ایثار اجتماعی – محیط‌زیستی تحقیقی صورت نگرفته است. امروزه محیط‌زیست ایران نیازمند گسترش فرهنگ ایثار و دیگرخواهی است. ایثارگری محیط‌زیستی یعنی دغدغه‌مندی دربارۀ همۀ زیستمندان زمین! ازاین‌رو فرهنگ ایثار در حفاظت از محیط‌زیست باید به یک گفتمان اجتماعی در جامعۀ ایران تبدیل گردد. بر همین اساس هدف این مقاله پاسخ به دو پرسش است: 1) ایثار اجتماعی در حفاظت از محیط‌زیست به چه معناست؟ 2) وضعیت ایثار اجتماعی در حفاظت از محیط‌زیست ایران چگونه است؟ روش پژوهشِ مقالۀ حاضر، توصیفی است که شامل تحلیل اسنادی و تحلیل محتوای متون مرتبط با فرهنگ ایثار و متون حفاظت از محیط‌زیست بوده است. بر اساس یافته‌ها، نگاه جامعه‌شناختی و رویکرد اجتماع خواهانه، بهترین و جامع‌ترین نگرش به مفهوم ایثار و دیگرخواهی است که آن را شیوه‌ای از اندیشه می‌داند. دنیای اجتماعی که افراد در آن زندگی می‌کنند، نوع ارزش‌ها و روابط غالب در آن و تاثیرات فرهنگی بر رفتارهای اجتماع خواهانه، می‌توانند احتمال ارتکاب کنش‌های حقیقی دیگرخواهانه را بیشتر یا کمتر کنند. مفهوم ایثار و دیگرخواهی در گفتمان محیط‌زیستی به ما اجازه می‌دهد که به امید آینده‌ای بهتر و ارزشمند، چالش‌های محیط‌زیستی را در قالب نقد اجتماعی بیان نماییم؛ این امید در دنیایی که هیچ تضمینی ندارد، شاید انگیزه‌ای برای تغییر ایجاد کند.