آموزش، خلاقیت و ایده‌های دانش‌محور در کتاب‌های درسی: علوم تجربی دورۀ ابتدایی

می‌توان شرایطی ایجاد کرد که دانش آموزان در فرایند آموزش، به خلاقیت ترغیب شوند و در این میان محتوای کتاب‌های درسی که اساس آموزش هستند؛ برای ترغیب دانش آموزان به خلاقیت نقش مهمی دارند. خصوصاً کتاب درسی علوم تجربی که با تفکر خلاق بی‌ارتباط نیست؛ زیرا تخیل و بازنمایی پدیده‌های تجربی نیازمند تفکر خلاق می‌باشد. ازاین‌رو توجه به محتوای درس علوم تجربی دوره ابتدایی به‌منظور بررسی تناسب محتوای آن با عوامل ذهنی و خلاقیت ضروری و مهم بوده و هدف پژوهش حاضر هم تحلیل محتوای کتاب‌های علوم تجربی دوره ابتدایی بر مبنای تناسب آن‌ها با اعمال ذهنی و عناصر تفکر واگرای گیلفورد می‌باشد. این پژوهش با رویکرد کیفی و روش توصیفی-تحلیل محتوا انجام شد. جامعه آماری، کتاب‌های درسی علوم تجربی دوره ابتدایی و نمونۀ آماری کلیه پرسش‌ها و تکالیف بود. برای اعتباریابی یافته‌ها از نظر متخصصین استفاده گردید و یافته‌ها حاکی از آن بود که در اعمال ذهنی؛ تفکر شناختی بیشترین فراوانی را داشت، سپس به ترتیب تفکر همگرا، تفکر واگرا و تفکر ارزشیاب دارای بیشترین فراوانی بودند. همچنین اصالت علوم پایه سوم و توضیح علوم پایه چهارم در عناصر واگرا از بقیه کتب کمتر بود.