مقایسه اثر پروتکل های مختلف تمرین ورزشی بر cd4/cd8 ،cd8 ،cd4 و iga سِرم در موش های بزرگ آزمایشگاهی نر

هدف پژوهش: یکی از مزایای فعالیت ورزشی منظم و مداوم ارتقای عملکرد سیستم ایمنی می باشد. مطالعات نشان می دهند که فعالیت ورزشی باعث تغییرات فیزیولوژیکی قابل ملاحظه ای در دستگاه دفاعی بدن شده و ساز و کارهای ایمنی و فیزیولوژیکی را فعال می کند، اما انتخاب روش و شدت مناسب تمرین ورزشی از اهمیت بالایی برخوردار است. از مهم ترین شاخص های پیش گوی تحریک دستگاه ایمنی می توان به cd4(cell differentiation 4) ،cd8(cell differentiation 8) و iga (immunoglobulin a) اشاره کرد. مطالعه حاضر با هدف مقایسه اثر پروتکل های مختلف تمرین ورزشی بر cd4 ، cd8 ، cd4/cd8 و iga سِرم در موش های بزرگ آزمایشگاهی نر انجام شد. روش و روند پژوهش: تحقیق حاضر در یک طرح پنج گروهی توسعه ای-تجربی با مدل حیوانی و به شکل پس آزمون و با کنترل متغیرهای آزمایشی تحقیقات انجام شد. برای نیل به هدف پژوهش حاضر ، تعداد 40 سر موش بزرگ آزمایشگاهی نر با میانگین وزنی 15/52±23/ 253 گرم و میانگین سنی 1±5/7 هفته خریداری شدند. بعد از خریداری موش ها به مدت یک هفته در آزمایشگاه برای سازگاری با محیط قرار گرفتند و سپس به طور تصادفی در پنج گروه هشت سری : تمرین هوازی در آب، تمرین نردبان مقاومتی، تمرین دویدن استقامتی بر روی نوار گردان، شم و کنترل تقسیم شدند. کلیه مراحل مطابق با توافق نامه هلسینکی(2009) انجام گردید. پروتکل اصلی تمرین هوازی در آب شامل هشت هفته تمرین اجباری در استخر مخصوص موش-های بزرگ آزمایشگاهی با تواتر 5 روز متوالی در هفته در آب با دمای 2±32 درجه سانتی گراد و به شکل عمودی بود که از هفته اول برای زمان 30 دقیقه آغاز و تا هفته هشتم به 60 دقیقه می رسید. پروتکل اصلی تمرین نردبان مقاومتی ، بالا رفتن اجباری از نردبان 1 متری با شیب 85 درجه و تعداد 34 پله که به فاصله 2 سانتی متری از هم قرار داشتند، برای مدت 8 هفته ، با تواتر 3 روز غیر متوالی و در 1 نوبت با 8 تکرار و فاصله استراحتی 2 دقیقه بین تکرارها بود(2). پروتکل اصلی تمرین دویدن استقامتی شامل هشت هفته تمرین دویدن اجباری روی نوارگردان با تواتر 5 روز متوالی با شدت 60 تا 70 درصد سرعت اوج دویدن موش ها برای مدت 30 تا 60 دقیقه بود(3). 48 ساعت بعد از آخرین جلسه تمرین ، موش ها در 12 ساعت ناشتایی با استفاده از co2 بیهوش و خون گیری به صورت بسته و به طور مستقیم از قلب انجام شد. برای اندازه گیری مارکرهای cd4 و cd8 از روش فلوسایتومتری و برای اندازه گیری شاخص iga از روش الایزا استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون های شاپیروویلک ، تی استیودنت همبسته ، تحلیل واریانس یک راهه و آزمون تعقیبی توکی با استفاده از نرم افزار spss ویرایش22 استفاده شد. سطح معناداری برای همه آزمون ها 05/0p≤بود. یافته ها : به دنبال هشت هفته تمرین ورزشی، متغیر شاخص لی(0001/0p=) برای گروه تمرین هوازی در آب کاهش معنادار و متغیرهای یک تکرار بیشینه(0001/0p=) و سرعت اوج(0001/0p=) به ترتیب برای گروه های نردبان مقاومتی و دویدن استقامتی به طور معناداری افزایش یافت. نتایج آزمون تحلیل واریانس یک راهی برای تعیین تاثیر هشت هفته تمرین هوازی در آب ، تمرین نردبان مقاومتی و دویدن استقامتی ، تاثیر معنا دار آن ها را بر شاخص های cd8 (007/0p=) ، iga سِرم (0001/0p=) و نسبت cd4 به cd8 (0001/0p=) نسبت به گروه کنترل نشان داد. اما هشت هفته تمرین هوازی در آب ، نردبان مقاومتی و دویدن-استقامتی هیچ تاثیر معنا داری بر شاخص cd4 نسبت به گروه کنترل نداشت (394/0p=) . نتایج آزمون تعقیبی توکی نشان داد که تمرین هوازی در آب باعث افزایش معنادار درصد سلول های cd8 نسبت به گروه کنترل (011/0p=) و شم تمرین (023/0p=) می شود. هشت هفته تمرین نردبان مقاومتی و دویدن استقامتی هر دو باعث افزایش غیر معنادار در شاخص cd8 نسبت به گروه کنترل و شم تمرین گردید(05/0p<). همچنین در شاخص cd4/cd8 ، هر سه روش تمرین ورزشی باعث کاهش معنادار این نسبت در مقایسه با گروه کنترل و شم تمرین گردید(05/0p<)، اما این کاهش در مورد روش تمرین هوازی در آب با توجه به افزایش معنادار cd8 و کاهش غیر معنادار cd4 نسبت به روش تمرین نردبان مقاومتی(001/0p=) و روش تمرین دویدن استقامتی(002/0p=) بیشتر و معنادار بود. همچنین هشت هفته تمرین دویدن استقامتی بیشتر از تمرین هوازی در آب باعث کاهش معنادار iga سِرم می شود(021/0p=). نتایج: فعالیت ورزشی احتمالا از طریق افزایش برون ده قلبی ، جریان خون ریوی ، رها شدن کاتکولامین ها و همچنین فعال شدن دستگاه سمپاتیک می تواند باعث حاشیه زدایی لنفوسیت ها به خصوص سلول های کشنده طبیعی ، cd8 ، سلول های b و کمترین میزان آن که cd4 است ، به درون خون شود. این تفاوت را در توزیع متفاوت گیرنده های سمپاتیک-آدرنرژیک که بیشتر در سلول های کشنده طبیعی و cd8 و کمتر در سلول های b و نهایتا cd4 وجود دارند، می توان جستجو کرد. در مجموع یافته های این پژوهش نشان داد که تمرینات ورزشی شدید و اجباری می توانند عملکرد سیستم ایمنی را کاهش دهند و تمرین دویدن استقامتی بیشتر از تمرین هوازی در آب و تمرین هوازی در آب بیشتر از تمرین مقاومتی این عملکرد ها را کاهش می-دهند. با این وجود انجام تحقیقات بیشتر در این مورد ضروری است.