تاثیر یک دوره تمریناتِ آنلاین ورزشی در دوران همه گیری کرونا بر ناهنجاری های ستون فقرات فوقانی دانش آموزان دختر

هدف پژوهش: همه گیری کرونا و لزوم رعایت پروتکل های بهداشتی، موجب غیرحضوری شدن کلاس های مدارس شد. این موضوع از میزان تحرک دانش آموزان کاست. همچنین استفاده مفرط از وسایل الکترونیک نظیر گوشی تلفن همراه و یا کامپیوترهای شخصی جهت مشارکت در کلاس های آموزشیِ آنلاین، سبب تغییر الگوهای حرکتی دانش آموزان شده است. این موضوع مخاطراتی را برای سلامت جسمانی این گروه از جامعه به دنبال داشته است که از آن جمله می توان به ابتلا به ناهنجاری های ستون فقرات فوقانی نظیر هایپرکایفوزیس و سربه جلو اشاره داشت. در این بین استفاده از شیوه های نوین تمرینات ورزشی همچون تمرینات ورزش در خانه که بصورت آنلاین و از طریق تماس تصویری انجام می شود، می تواند رویکردی مناسب جهت اصلاح ناهنجاری های اسکلتی-عضلانی باشد. با این حال تاکنون تحقیقات اندکی درخصوص اثرگذاری این شیوه تمرینی بر اصلاح ناهنجاری های اسکلتی-عضلانی انجام شده است و خلاء تحقیقاتی در خصوص اثرگذاری و یا عدم اثرگذاری این شیوه تمرینی بر اصلاح ناهنجاری هایی همچون هایپرکایفوزیس و سربه جلو وجود دارد. لذا هدف از تحقیق حاضر بررسی اثر تمرینات آنلاین ورزشی بر اصلاح ناهنجاری های هایپرکایفوزیس و سربه جلو دانش آموزان دختر می باشد. روش و روند پژوهش: تحقیق حاضر از نوع نیمه تجربی و با طرح 2 گروهی همراه با پیش آزمون_پس آزمون در هر دو گروه می باشد. تعداد 30 نفر از دانش آموزان دختر 15 تا 18 ساله و مبتلا به ناهنجاری های هایپرکایفوزیس و سربه جلو، بر اساس معیارهای ورود و خروج از تحقیق، انتخاب و وارد فرآیند تحقیق شدند. در مرحله نخست فرم مشارکت داوطلبانه در تحقیق و سپس فرم اطلاعات اولیه توسط آزمودنی ها تکمیل شد. شاخص های آنتروپومتریک آزمودنی ها شامل قد و وزن بوسیله دستگاه سکا ساخت کشور آلمان اندازه گیری شد. جهت اندازه گیری زاویه هایپرکایفوزیس آزمودنی ها از خط کش منعطف 60 سانتی متری استفاده شد. به همین منظور مهره های t2 تا t12 جهت قرار دادن خط کش منعطف بر روی ستون فقرات مشخص شدند. سپس با فشردن خط-کش منعطف بر روی ستون فقرات و حالت دادن به آن، در کمترین فاصله ممکن خط کش بر روی کاغذ انتقال داده شد و با ترسیم انحنای ایجاد شده و استفاده از فرمول ɵ=4arctang(2h/l) زاویه هایپرکایفوزیس اندازه گیری شد. جهت اندازه گیری زاویه سر به جلو نیز از گونیامتر مخصوص اندازه گیری زاویه سربه جلو استفاده شد. به همین منظور درحالیکه فرد بصورت قائم ایستاده و روبه رو را نگاه می کند، زائدة مهرةc7 با نشانگر علامت گذاری می شود و سپس بازوی ثابت گونیامتر در سطح افق بر مهرةc7 تنظیم شده و بازوی متحرک گونیامتر با زائدة تراگوس گوش آزمودنی تنظیم می شود و زاویه سر به جلو بدست می آید. پس از اتمام مرحله پیش آزمون، آزمودنی های گروه تمرینی به انجام 12 هفته تمرینات آنلاین ورزشی پرداختند و از آزمودنی های گروه کنترل نیز خواسته شد تا از انجام تمرینات منظم ورزشی که بر نتایج تحقیق تاثیرگذار باشد پرهیز کنند. پس از اتمام 12 هفته تمرینات، یک بار دیگر از تمامی آزمودنی ها درخواست شد تا جهت انجام مرحله پس آزمون در محل باشگاه ورزشی حاضر شوند. از آزمون شاپیروویلک برای بررسی نرمال بودن داده‏ها و از آزمون آنکوا برای بررسی اثر تمرینات آنلاین ورزشی بر زوایای هایپرکایفوزیس و سربه جلو استفاده شد. در کلیه آزمون های آماری سطح معنی‌داری 05/0 در نظر گرفته شد. یافته ها: نتایج آزمون تی زوجی برای بررسی تغییرات درون گروهی نشان داد که بین میانگین زوایای هایپرکایفوزیس و سربه جلو در پس آزمون نسبت به پیش آزمون در گروه تمرینی تفاوت معنی داری وجود دارد(05/0p≤)؛ اما این تفاوت در گروه کنترل برای هیچ یک از متغیرهای فوق معنی دار نمی باشد(05/0p≤). نتایج آزمون آنالیز کوواریانس نیز نشان داد که پس از کنترل اثر پیش‌آزمون (کووریت)، بین میانگین زوایای هایپرکایفوزیس و سربه جلو آزمودنی های دو گروه اختلاف معناداری در مرحله پس-آزمون وجود دارد که نشان از اثرگذاری تمرینات بر بهبود زوایای ناهنجاری های فوق الذکر دارد(05/0p≤). نتایج: با توجه به آنکه تمرینات مورد استفاده در تحقیق حاضر ماهیت مقاومتی داشتند، احتمالاً توانسته است با تحریک فراخوانی عضلات خلفی ستون فقرات فوقانی و بهبود رابطه طول-تنشن این عضلات، در کاهش زاویه هایپرکایفوزیس و سربه جلو آزمودنی های گروه تمرینی موثر باشد. تمرینات ورزشی با تحت تاثیر قرار دادن عضلات هدف، علاوه بر بهبود عملکرد عصبی-عضلانی و ایجاد بازآموزی حرکتی در عضلات، موقعیت قرارگیری بخش های مختلف ستون فقرات و کمربند شانه ای نسبت به یکدیگر را تصحیح کرده و از بروز خطاهای حرکتی جلوگیری می کند. همچنین این تمرینات هوشیاری دانش آموز نسبت به وضعیت سر و گردن و ستون فقرات به هنگام حضور در کلاس های آنلاین و استفاده از تلفن همراه را افزایش داده و از ورود نیروهای آسیب زا بر ناحیه ستون فقرات فوقانی می کاهد. بنابراین می توان تمرینات مورد استفاده در تحقیق حاضر را به عنوان یک رویکرد موثر در اصلاح ناهنجاری های هایپرکایفوزیس و سربه جلو پیشنهاد کرد.