تاثیر یک دوره تمریناتِ ورزش در خانه بر ترکیب بدنی و قدرت عضلانی دانش آموزان دختر مبتلا به اضافه وزن ناشی از کم تحرکی دوران کرونا

هدف پژوهش: جامعه دانش آموزی کشور بخش مهمی از سرمایه انسانی کشور می باشد. در دوران کرونا به دلیل لزوم رعایت پروتکل های بهداشتی، اکثر کلاس های آموزشی بصورت غیرحضوری برگزار شد و این موضوع از میزان تحرک دانش آموزان به شدت کاسته است. این موضوع مخاطراتی را برای سلامتی دانش آموزان به دنبال داشته که از آن جمله می توان به اضافه وزن و چاقی، آتروفی عضلانی و کاهش قدرت عضلانی اشاره داشت. محدودیت های کرونایی و همچنین عدم تمایل خانواده ها برای حضور فرزندانشان در کلاس های ورزشی حضوری، سبب ظهور سبک جدیدی از تمرینات ورزشی تحت عنوان تمرینات ورزش در خانه شده است. با این حال مستندات علمی در خصوص اثرگذاری این شیوه تمرینی بر متغیرهای مرتبط با سلامت جسمانی دانش-آموزان، اندک می باشد. لذا هدف از این تحقیق بررسی تاثیر یک دوره تمریناتِ ورزش در خانه بر ترکیب بدنی و قدرت عضلانی دانش آموزان دختر مبتلا به اضافه وزن ناشی از کم تحرکی دوران کرونا می باشد. روش و روند پژوهش: تحقیق حاضر از نوع نیمه تجربی و با طرح 2 گروهی همراه با پیش آزمون_پس آزمون در هر دو گروه می باشد. تعداد 30 نفر از دانش آموزان دختر 15 تا 18 ساله و مبتلا به اضافه وزن (دامنه ترکیب بدنی 25 تا 28)، بر اساس معیارهای ورود و خروج از تحقیق، انتخاب و وارد فرآیند تحقیق شدند. در مرحله نخست ارزیابی، ابتدا شاخص های آنتروپومتریک آزمودنی ها شامل قد و وزن با استفاده از دستگاه سکا ساخت کشور آلمان اندازه گیری شد. ترکیب بدنی افراد با استفاده از فرمول وزن تقسیم بر مجذور قد به متر محاسبه شد. در مرحله بعدی قدرت عضلات دلتوئید میانی در حرکت آبداکشن شانه، دلتوئید قدامی در حرکت فلکشن شانه و چهارسررانی در حرکت اکستنشن زانو با استفاده از آزمون ارزیابی دستی قدرت عضلانی مورد ارزیابی قرار گرفت. بدین صورت که آزمودنی بر روی یک صندلی ثابت شده نشسته و هر یک از حرکات فوق را در برابر مقاومت دستی که از جانب محقق بر آزمودنی وارد می شد اجرا می کرد. ارزیابی میزان قدرت عضلانی با استفاده از مقیاس 6 ارزشی 0 تا 5 و بر اساس تجربه شخصی محقق در انجام آزمون ارزیابی دستی قدرت عضلانی به انجام رسید. پس از اتمام مرحله پیش آزمون، آزمودنی-های گروه تمرینی به انجام 12 هفته تمرینات ورزش در خانه پرداختند و از آزمودنی های گروه کنترل نیز خواسته شد تا از انجام تمرینات منظم ورزشی که بر نتایج تحقیق تاثیرگذار باشد پرهیز کنند و به انجام فعالیت های عادی زندگی روزمره خود بپردازند. پس از اتمام 12 هفته تمرینات، یک بار دیگر از تمامی آزمودنی ها درخواست شد تا جهت انجام مرحله پس آزمون در محل باشگاه ورزشی حاضر شوند. از آزمون شاپیروویلک برای بررسی نرمال بودن داده‏ها و از آزمون آنکوا برای بررسی اثر تمرینات ورزش در خانه بر ترکیب بدنی و قدرت عضلانی استفاده شد. در کلیه آزمون های آماری سطح معنی‌داری 05/0 در نظر گرفته شد. یافته ها: در تحقیق حاضر، پیش‌فرض نرمال بودن توزیع داده‌ها به‌وسیله آزمون کلوموگروف اسمیرنوف تایید گردید. نتایج آزمون تی زوجی برای بررسی تغییرات درون گروهی در پس آزمون نسبت به پیش آزمون نشان داد که بین میانگین قدرت عضلات چهارسررانی، دلتوئید میانی و دلتوئید قدامی در گروه تمرینی تفاوت معنی داری وجود دارد(05/0p≤)؛ اما این تفاوت در گروه کنترل معنی دار نمی باشد(05/0p≤). همچنین درخصوص تغییرات ترکیب بدنی، نتایج آزمون تی زوجی، تفاوت معنی داری را در هیچ یک از دو گروه نشان نداد(05/0p≤). نتایج آزمون آنالیز کوواریانس نیز نشان داد که پس از کنترل اثر پیش‌آزمون (کووریت)، بین میانگین ترکیب بدنی آزمودنی ها در پس‌آزمون بین دو گروه تحقیق اختلاف معناداری وجود ندارد درحالیکه برای مقادیر قدرت عضلات چهارسررانی، دلتوئید قدامی و میانی آزمودنی ها در بین دو گروه تحقیق اختلاف معناداری وجود داشت(05/0p≤). نتایج: تمرینات ورزش در خانه که با رویکرد مقاومتی به انجام می رسد، از طریق افزایش هماهنگی عصبی_عضلانی، افزایش سازگاری عصبی دوک های عضلانی، اندا م های وتری گلژی و حس عمقی مفاصل سبب بهبود عملکرد حرکتی می شود. تمرینات مقاومتیِ با وزن بدن این قابلیت را دارد تا با بهبود رابطه طول-تنشن، ایجاد انسجام و هماهنگی چندمفصلی، توانایی فرد را برای تولید نیروی بهینه و اجرای بهتر مهارت های حرکتی افزایش دهد. عدم اثرگذاری تمرینات مورد استفاده در تحقیق حاضر را نیز می توان به کوتاه بودن مدت زمان تمرینات، وجود تفاوت های فردی بین آزمودنی ها و نوع پاسخ بدنی هر یک از آنها به انجام تمرینات آنلاین خانگی و همچنین عدم کنترل سبک تغذیه ای دانش آموزان نسبت داد.