ارتباط راهبرد مقابله ای انطباقی تصویر بدن با تنیدگی، اضطراب و افسردگی دانشجویان دختر

هدف پژوهش: تصویر بدنی یک بازنما ی درونی از ظاهر بیرونی فرد در طول زندگی است. شواهد نشان می‌دهد که یکی از نگرانی‌های دختران در سنین جوانی، ظاهر جسمانی و تصویر بدن آن‌ها می‌باشد. دختران رتبه اجتماعیشان را به وسیله تصویر بدن و مقدار دوری و نزدیکی خود به ویژگی‌های ارزش‌گذاری شده ارزیابی می‌کنند. از آنجایی که نارضایتی از بدن می‌تواند پیامدها و مسائل جسمانی و روانشناختی مختلفی را در پی داشته باشد، لذا هدف پژوهش حاضر بررسی ارتباط راهبرد مقابله‌ای انطباقی (مثبت) تصویر بدن با تنیدگی، افسردگی و اضطراب در دانشجویان دختر بود. روش و روند پژوهش: طرح پژوهش حاضر از نوع توصیفی_ همبستگی بود. جامعه آماری این پژوهش شامل تمامی دانشجویان دختر دانشگاه یزد بود که از این بین تعداد 71 نفر به روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شدند.در پژوهش حاضر به منظور جمع‌آوری داده‌ها، پرسشنامه‌های dass21 و راهبردهای مقابله‌ای تصویر بدن استفاده شد. پرسشنامه راهبرد مقابله ای تصویر بدن دارای 21 گویه و سه خرده مقیاس ترمیم ظاهر، اجتناب تجربه ای و پذیرش منطقی مثبت است و خرده مقیاس پذیرش برای سنجش راهبرد مقابله ای مثبت استفاده شد. راهبرد پذیرش منطقی مثبت سومین خرده مقیاس 5گویه ای است که بر کاربرد خود مراقبتی مثبت یا خودگویی منطقی و پذیرش تجارب شخصی تاکید می‌کند. همبستگی با سایر متغیرهای تصویر بدن نشان می‌دهد که این پرسشنامه از روایی برخوردار است و برای ارزیابی پایایی از روش آلفای کرونباخ استفاده شد. نتایج نشان داد ضریب پایایی پذیرش منطقی مثبت به روش آلفای کرونباخ 70/0و به روش اسپیرمن و گاتمن به ترتیب 62/0 و 56/0است و این نتایج بیانگر آن است که این پرسشنامه از پایایی و روایی مطلوبی برخوردار است. آزمون dass21 ساخته لویباند و لویباند ( 1995) یک ابزار استاندارد که روایی و پایایی آن قبلا توسط عاقبتی و مرادی پناه در ایران آزمون شده است (به نقل از عبادی،1387). این پرسشنامه دارای 21 ماده شامل 8 ماده مربوط به افسردگی، 7 ماده اضطراب و 6 ماده استرس می‌باشد. ارزش آلفای آن برای افسردگی 70% برای اضطراب 66% و برای استرس 76% گزارش شده است. یافته ها: نتایج نشان می‌دهد بین راهبرد مقابله ای انطباقی تصویر بدن با افسردگی رابطه منفی و معناداری وجود دارد(239/0-r=*) و(05/0p<). یافته‌های حاصل از این پژوهش نشان داد اگرچه بین راهبرد مقابله‌ای انطباقی تصویر بدن با استرس (49/0-r=) و اضطراب (116/0-r=) ارتباط منفی وجود داشت، اما این ارتباط معنی دار نبود(05/0p<). نتایج: از آنجا که ظاهر انسان بخشی از هویت و شخصیت انسان را تشکیل می‌دهد این ناهمخوانی می‌تواند پیامدهای هیجانی و روانی و رفتاری برای زنان داشته و باعث ایجاد هیجاناتی مانند ناامیدی، اضطراب، افسردگی، احساس گناه و شرم، بی اشتهایی عصبی، نگرانی از وزن بدن، کاهش اعتمادبه نفس و اختلالات روانی گردیده و با رفتارهای پرخطر، نظیر فعالیت‌های خودآسیب رسان و حتی برنامه‌ریزی برای خودکشی همراه شود افرادی که شرم از بدن را تجربه می‌کنند، احتمالا بیشتر سعی کنند ظاهرشان را تغییر دهند یا از اطلاعات مرتبط با تصویر بدن خود اجتناب کنند، بنابراین ممکن است فرد در جهت ترمیم ظاهر و با هدف کنترل و تغییر ظاهر به رفتارهایی نظیر محدودیت‌های رژیم غذایی، پوشیدن لباس‌های گشاد یا رفتارهای اجتنابی مانند وزن کردن مکرر یا پرهیز از وزن کردن، کناره‌گیری از موقعیت‌های اجتماعی که در آنها وزن و ظاهر مهم است، مشغول شوند. با توجه به نتایج به دست آمده از پژوهش، احتمالا مکانیسم اثر راهبرد انطباقی تصویر بدن روی اضطراب، استرس و افسردگی متفاوت است و در این زمینه نیاز به پژوهش‌های بیشتری است.