شیوه‌‌های درآمدزایی باشگاه‌‌های حرفه‌‌ای ورزش ایران (با تاکید بر رشته فوتبال)

هدف پژوهش: باشگاه مهم‌‌ترین، م‍وثرترین و بنیادی‌‌ترین نهاد ورزش کشور است. زیرا ورزشکار و مربی به‌عنوان مهم‌‌ترین و کلیدی‌‌ترین عناصر ورزش در درون باشگاه تربیت شده و به بالندگی می‌‌رسند. بنابراین برای سامان‌دهی ورزشکاران در دو بُعد سلامت‌‌محور و رقابت‌‌محور ورزش که جنبه سلامت‌‌محور، عمومی‌‌تر و آماتورگونه می‌‌باشد و جنبه رقابت‌‌محور بیشتر جنبه حرفه‌‌ای‌‌گری دارد، ایجاد و راه‌‌اندازی باشگاه‌‌های عمومی و باشگاه‌‌های حرفه‌‌ای و نظام‌‌مند کردن آنها بسیار حائز اهمیت است. در این تحقیق دنبال تطبیق شیوه های درآمدزایی باشگاه های حرفه ایی دنیا با ورزش ایران بودیم. روش و روند پژوهش: روش تحقیق حاضر توصیفی و از نوع پیمایشی است. جامعۀ آماری شامل باشگاه های حاضر در لیگ برتر فوتبال ایران است. برای جمع‌آوری اطلاعات از اسناد مالی باشگاه های معتبر در دنیا و همچنین اسناد مرتبط با شیوه های درآمدزایی باشگاه ها در داخل کشور به روش مطالعات کتابخانه‌ایی انجام شد که به سه بخش کلی درآمد روز مسابقه، پخش زنده و بازرگانی تقسیم شد. یافته ها: شیوه‌های درآمدزایی باشگاه‌‌های حرفه‌‌ای ورزش ایران با تاکید بر رشته فوتبال عبارتند از: برند و فعالیت‌‌های تجاری، حامیان مالی، حق پخش تلویزیونی، تبلیغات، درآمد روز مسابقه، هواداران، کمک‌‌های دولت، کمک‌های اشخاص حقیقی و حقوقی و کمک‌‌های فدراسیون‌‌ها و سازمان‌های بین‌‌المللی ازجمله فیفا، afc و... به‌عنوان سایر منابع درآمدزایی، صعود تیم‌‌های فوتبال باشگاه‌‌های ایران به لیگ قهرمانان فوتبال آسیا نیز یکی دیگر از منابع مهم درآمدزایی باشگاه‌‌ها می‌‌تواند باشد که صعود به مراحل بالاتر، عایدی بیشتری برای باشگاه خواهد داشت. ازسوی دیگر، یکی از رویکردهای درآمدزایی و توسعه پایدار اقتصادی باشگاه‌‌ها در کشورهای صاحب فوتبال، ثبت این باشگاه‌‌ها به‌‌عنوان بنگاه‌‌های تجاری مانند شرکت‌‌ها و موسسات تجاری دیگر است و نتایج نشان داد که دولت، مهم‌ترین مانع در تجاری‌‌سازی باشگاه‌‌های ورزشی به‌ویژه باشگاه‌‌های فوتبال است. فقدان نظام مدون ساختاری و سازوکاری برای تحقق این موارد مانع اصلی درآمدزایی و موجب عدم شفافیت در عواید حاصله و منابع و مصارف مربوط و نارضایتی از وضع موجود شده است که لازم است از سوی وزارت ورزش و جوانان به عنوان متولی اصلی ورزش کشور تا حصول نتیجه مطلوب پیگیری شود. نتایج: مهم‌ترین راهکارها و منابع درآمدزایی در باشگاه‌‌های حرفه‌‌ای ورزش ایران با تاکید بر رشته فوتبال عبارتند از: فعالیت تجاری، هواداران، رسانه، تبلیغات، درآمد روز مسابقه، حامیان مالی و سایر. 1- درآمد از طریق برند و فعالیت‌‌های تجاری در راس منابع درآمدزایی باشگاه‌‌های حرفه‌‌ای ایران قرار دارد.2- حامیان مالی دومین منبع مهم درآمدزایی باشگاه‌‌ها هستند.3- رسانه به‌عنوان سومین منبع دارای پتانسیل درآمدزایی باشگاه‌‌ها قلمداد می‌‌شود. 4- تبلیغات نیز چهارمین منبع مهم درآمدزایی باشگاه‌‌های حرفه‌‌ای ایران است. 5- درآمد روز مسابقه به‌عنوان پنجمین منبع درآمدزایی باشگاه‌‌های حرفه‌‌ای شناخته شد.6- هواداران به‌عنوان ششمین منبع در تامین مالی باشگاه‌‌ها می‌‌توانند نقش مهمی ایفا کنند. 7- کمک‌‌های دولت، اشخاص حقیقی و حقوقی و کمک‌‌های مالی فدراسیون‌‌ها و سازمان‌های بین‌‌المللی ازجمله فیفا، afc و... به‌عنوان سایر منابع درآمدزایی باشگاه‌‌های حرفه‌‌‌‌ای فوتبال قلمداد می‌‌شود. 8- صعود تیم‌‌های فوتبال باشگاه‌‌های ایران به لیگ قهرمانان فوتبال آسیا نیز یکی دیگر از منابع مهم درآمدزایی باشگاه‌‌ها می‌‌تواند باشد که صعود به مراحل بالاتر، عایدی بیشتری برای باشگاه خواهد داشت. شیوه‌‌های درآمدزایی ارائه شده در این گزارش مبتنی‌بر دو بخش منابع درآمدی پایدار (موارد 1 تا 6) و ناپایدار (7 و 8) است و در جهت عملیاتی کردن درآمدزایی آن حوزه، چالش‌‌ها و موانعی وجود دارد. به‌عنوان مثال مسئله درآمدهای حاصل از پخش تلویزیونی چالش چندساله ورزش است، موضوع حقوق مالکیت معنوی می‌‌تواند کمک شایانی به درآمدزایی از برند نماید و تا زمانی که باشگاه‌‌ها ورزشگاه اختصاصی نداشته باشند، موضوع درآمدهای حاصل از روز مسابقه و به‌ویژه درآمد بلیت‌فروشی سخت محقق می شود. موضوعی که نیازمند ارائه بسته پیشنهادی تقنینی و سیاستی و تدوین نظام ساختاری و سازوکاری مدون و مشخص برای اداره ورزش حرفه ای از سوی دولت در جهت رفع مسائل مربوط است.