ملاحظات فنی و قانونی بکارگیری برنامه کاربردی تلفن همراه کتابخانه عمومی در ایران

هدف: پژوهش حاضر با هدف پیش‌امکان سنجی فنی و قانونی بکارگیری برنامه کاربردی کتابخانه عمومی بر بستر تلفن همراه انجام شده است. روش: این پژوهش از نوع کیفی است. در این پژوهش برای پیش‌امکان‌سنجی برنامه کاربردی کتابخانه عمومی بر بستر تلفن همراه از روش «تلوس» با تمرکز بر حوزه فنی و قانونی آن استفاده شده است. در این پژوهش با بررسی دقیق مطالعات پیشین، بهین تجربه‌های بین‌المللی، تشکیل گروه اسمی و نیز مصاحبه با خبرگان، مجموعه مدونی از ملاحظات فنی و قانونی برنامه کاربردی کتابخانه عمومی بر بستر تلفن همراه شناسایی می‌شود. در گام اول قالب سند پیش‌امکان‌سنجی بر پایه مطالعات کتابخانه‌ای و نیز دو جلسه گروه اسمی تدوین شد. در گام دوم، مبتنی بر سه سویه‌سازی پژوهشگر، سند پایه پیش‌امکان‌سنجی تدوین شد. در نهایت در گام سوم به منظور اعتباریابی سند پایه پیش‌امکان سنجی بدست آمده، نظرسنجی از متخصصان مدنظر قرار گرفت. در این گام مصاحبه نیمه ساختار یافته با نه نفر از متخصصان این حوزه که به شیوه نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند انجام و متن سند پایه پیش‌امکان‌سنجی برنامه کاربردی کتابخانه عمومی بر بستر تلفن همراه نهایی شد. یافته‌ها: بر پایه یافته‌های این پژوهش سند پایه پیش‌امکان‌سنجی فنی و قانونی برنامه کاربردی کتابخانه عمومی بر بستر تلفن همراه شامل بخش‌هایی نظیر 1- معرفی، مزیا و محدودیت‌ها، 2- سناریوها، 3- ملاحظات فنی و 4- ملاحظات قانونی است. در بخش (1)، برنامه کاربردی تلفن همراه بر بستر کتابخانه‌های عمومی معرفی و فهرستی از مزایا و محدودیت‌های ارائه شد. در بخش (2) با توجه به ساختار سلسله مراتب موجود در نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، بر پایه چهار دیدگاه نرم‌افزار، سخت‌افزار و شبکه، مدیریت، و راهبری، سناریوهای منتخب برای ایجاد زمینه استفاده از برنامه کاربردی تلفن همراه در کتابخانه‌های عمومی کشور توصیف شد. در بخش (3) سناریوهای فنی برای طراحی و پیاده‌سازی برنامه کاربردی کتابخانه عمومی بر بستر تلفن همراه شامل برنامه بومی، برنامه وب تلفن همراه و برنامه ترکیبی توصیف شد. افزون بر این بهترین تجربیات شرکت‌های بین‌المللی که برنامه‌های تلفن همراه را برای کتابخانه‌های عمومی توسعه دادند معرفی شد. همچنین، چک‌لیستی از قابلیت‌های برنامه کاربردی کتابخانه عمومی بر بستر تلفن همراه ارائه شد. در بخش (4) با ارزیابی فهرست قوانین، مقررات و آیین نامه هایی که در خصوص طراحی و پیاده سازی برنامه کاربردی در کتابخانه‌های عمومی، این نتیجه حاصل شد که محدودیتی برای توسعه و بکارگیری برنامه کاربردی تلفن همراه از نظر قانونی وجود ندارد.اصالت/ارزش: این پژوهش یک سند مدون شامل ملاحظات فنی و حقوقی برنامه کاربردی کتابخانه عمومی بر بستر تلفن همراه در اختیار مدیران و سیاست‌گذاران این حوزه قرار می‌دهد تا درباره پیاده‌سازی و عملیاتی‌سازی آن تصمیم موثری اتخاذ کنند.