واکنش صفات فیزیولوژیک گیاهچه ارقام کلزا (brassica napus l.) به سطوح مختلف عنصر بور

مشکلات و تنش‌هایی از قبیل کمبود عناصر ریز مغذی مانند بور، که موجب ایجاد اختلالات فیزیولوژیک می‌شود از جمله عوامل مهم محدود کننده‌ی تولید کلزا در کشورهای مختلف از جمله ایران است. در میان عناصر کم مصرف، بور اهمیت زیادی در رشد و عملکرد گیاهان خانواده براسیکاسه از جمله کلزا دارد. به دلیل این که بور جزو عناصر کم مصرف است، محدوده‌ی غلظت بحرانی آن اندک و به همین دلیل ممکن است تنش غیرزنده‌ی بور در برخی ارقام یک گونه‌ی خاص واکنش‌های متفاوتی ایجاد کند. این مطالعه به منظور بررسی واکنش ارقام کلزا به سطوح عنصر بور با شرایط آب و هوایی خوزستان، سال 1401- 1400 در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان طراحی و اجرا شد. در این آزمایش واکنش 10 رقم کلزا (هایولا50، هایولا401، روشنا، دلگان، آسا، long pod، solar cl، agamax، trapper و صفار) به چهار سطح بور (صفر، 4، 8 و 12 میلی‌گرم بر کیلوگرم خاک) به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار به صورت گلدانی درخارج از محیط گلخانه‌ای دانشگاه اجرا شد. نتایج پژوهش نشان داد، اثر سطوح بور و رقم بر اغلب صفات مورد بررسی فیزیولوژیک از جمله: شاخص سطح برگ، نسبت سطح برگ، نسبت وزن برگ، سطح ویژه برگ و وزن خشک کل اندام هوایی معنی‌دار شد. به طور کلی نتایج پژوهش انجام شده حاضر همانند سایر پژوهش‌ها نشان داد: ژنوتیپ‌های مورد بررسی کلزا در واکنش به سطوح مختلف عنصر بور واکنش‌های متفاوتی از خود نشان می‌دهند. عنصر بور در دوره‌های مختلف رشدگیاه کلزا، بسته به مقدار آن موجب ایجاد اختلالات فیزیولوژیک و در نهایت صفات فیزیولوژیک را با شدت متفاوت و بسته به نوع ژنوتیپ گیاه، تحت تاثیر قرار می‌دهد. در نتیجه اغلب صفات مورد بررسی، واکنش منفی به سطوح بالای بور نشان دادند و سطوح بالای بور از جمله سطح بور 8 و 12 میلی گرم بر کیلوگرم خاک موجب مسمومیت گیاه کلزا می شود و صفات فیزیولوژیکی به شدت کاهش یافت.